شاخص بورس چیست ؟ انواع شاخص ها و کاربردشان چیست؟
شاخص های ارزیابی بازار سهام یکی از مواردی که درروند مطالعه بازار سرمایه و انتخاب سهام مطلوب جهت خرید، در کنار سایر ابزار های تحلیلی برای فعالین این بازار بسیار حائز اهمیت است. در هر فعالیتی که توسط انسان صورت میگیرد، نتایج قبلی و معیارهای ارزیابی گذشته میتواند به آنها کمک کند تا در فرآیندهای بعدی با تجربه بهتری پیش عمل کنند. فعالیت در بازارهای مالی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ شاخصهای ارزیابی از جمله شاخص کل بورس، شاخص هم وزن و … میتواند در ارتباط با اندازهگیری برخی پارامترها و ارزیابی وضعیت بازار کمک شایانی را به تحلیل گران بکند.در مطلب حاضر، قصد داریم سوالاتی همچون انواع شاخص های بورس؟ شاخص کل بورس چیست؟ شاخص هم وزن چیست؟ تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ را پاسخ دهیم.
انواع شاخص های بورس
در درجه اول باید بگوییم که شاخص یک معیار آماری است که تغییرات متغیرهای مورد نظر را در بازه های زمانی نشان می دهد. در بازار بورساوراق بهادار۸ شاخص مهم وجود دارد که توسط فعالان بازار سرمایه استفاده می شود و کاربرد دارند؛ این شاخص ها در تحلیل های بازار از گذشته تا آینده و پیش بینی روند ها به کمک ابزار های نموداری استفاده می شوند.
هر شاخص متغیر خاص مورد تعریف خود را شامل می شود و نمی توان نتایج حاصل از شاخص ها را نسبت به هم مقایسه کرد بلکه باید هر شاخص را نسبت به خودش و در بازه زمانی بررسی و تحلیل کرد.
۸شاخصهای مهمی که فعالان بازار با آن آشنا هستند:
- شاخص کل بورس اوراق بهادار TEPIX
- شاخص کل هم وزن
- شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX
- شاخص صنعت
- شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
- شاخص بازار اول و بازار دوم
- شاخص ۵۰ شرکت برتر
- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
انوع شاخص های بورس:
شاخص کل هم وزن، زیرمجموعهای از شاخص کل است؛ درواقع شاخص کل هم وزن از دل شاخص کل قیمت بدست آمده است. در ادامه به توضیح شاخص کل، شاخص کل هم وزن و تفاوت این دو میپردازیم.
شاخص کل بورس چیست؟
شاخص کل یا (TEDPIX) مشهورترین و مهم ترین شاخص بورس است که بارها در اخبار مختلف شنیده اید که با آن وضعیت بازار های بورس را تحلیل می کنند؛ در واقع وقتی در خبرگزاری های عمومی از رشد و افت شاخص صحبت می شود منظور همان شاخص کل است.
شاخص کل بورس نشان دهنده ی میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه است.
در شاخص کل تاثیر شرکت ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است بنابراین ارزش تمام شرکتها برابر نیست و وزن شرکتها در شاخص کل متفاوت است و نماد های بزرگی همچون فملی، فولاد، فارس، خودرو، شستا و… که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند بسیار تاثیرگذار تر از شرکت های کوچک خواهند بود.
نکته: در بررسی شاخص بورس چیزی که برای ما حائز اهمیت است، میزان تغییرات شاخص خواهد بود نه خود عدد شاخص؛ مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۵۰۰۰۰۰ (پانصد هزار) واحد به عدد ۱۰۰۰۰۰۰ (یک میلیون) واحد برسد یعنی رشد ۵۰% داشته است و نشان دهنده آن است که میانگین بازدهی کل سهم های موجود در بازار بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.
شاخص کل هم وزن چیست؟
شاخص هموزن در سال ۱۳۹۳ در بازار بورس ایران در اختیار سرمایهگذاران فعال بازار بورس و سرمایه قرار گرفت تا در تا سرمایهگذاران بر پایه آموزش ها و تحلیل شاخص هم وزن با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و نیز وضعیت کلی بازار بورس تصمیم گیری کنند. در محاسبه شاخص هموزن به همه ی شرکتها با وزن یکسانی در نظر گرفته می شوند؛ در نتیجه اگر شاخص هموزن مثبت شود یعنی اینکه بیشتر از نصف شرکتها ی موجود در بورس مثبت هستند.
همچنین گاهی امکان دارد در بورس تهران شاخص کل عدد منفی را نشان دهد در حالی که بازدهی شاخص هم وزن مثبت است و این به معنی آن است که اگرچه سهامهای شرکتهای خیلی بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکتها (با حجم کوچک و متوسط) مثبتاند.
تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن چیست؟
اصلی ترین تفاوت شاخص کل و هم وزن در این است که شاخص هم وزن بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکتها می باشد، نه بر اساس سرمایه بیشتر و برخلاف شاخص کل بورس میزان مثبت و منفی بورس را نشان میدهد بنابراین تفاوت شاخص هم وزن و شاخص کل بورس در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.
در واقع همانطور که گفتیم شاخص کل، عملکرد و وضعیت بورس را نشان میدهد، اما معیار مناسبی برای رشد و افت بازار سرمایه نیست؛ برای اینکه در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ که وزن زیادی دارند با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی کنند؛ در حالی که وضعیت بسیاری از شرکتهای دیگر متفاوت است. در نتیجه، شاخص کل هم وزن میتواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان خواهد داد.
ولی باید این را هم در نظر بگیریم که هر شاخصی، به تناسب ماهیتش، مزایا و معایب خاص خود را دارد. شاخص کل دیدی کلی از شرایط بازار به سهامداران میدهد که در آن نقش شرکتهای بزرگ، پررنگ است؛ پس اگر شما سهامدار سهم های بزرگ بازار باشید شاخص کل می تواند برای شما مهم باشد. اما اگر میخواهید که جزئیات بیشتری را از بازار بدست آورید و بدانیم درمجموع بازار رو به رشد یا افول است، بهتر است، شاخص کل هم وزن را در نظر بگیرید.
همانطور که گفتیم در بین فعالین بازار بورس شاخص های مختلفی تعریف شده که فعالات بازار به تناسب فعالیت شان از آنها استفاده می کنند؛ در ادامه به معرفی سایر شاخص های مهم بازار می پردازیم. هرچند این شاخص ها مثل شاخص کل و شاخص هم وزن طرفدار ندارند ولی هر کدام در جای خودشان کاربردهای زیادی دارند.
شاخص قیمت
شاخص قیمت ( TEPIX) نشان دهنده ی روند قیمت شرکت های بازار است و تفاوت آن با شاخص کل این است که سود سازی شرکت ها در آن تاثیری ندارد و تنها تغییرات قیمت سهام ها معیار محاسبات است.
در شاخص قیمت سرمایه و بزرگی شرکت ها محاسبه می شوند و شرکت های بزرگ تاثیر بیشتر و شرکت های کوچک تاثیر کمتری دارند و صرفا افزایش یا کاهش قیمت سهم ها بر اساس بزرگی شرکت هادر نظر گرفته می شود؛ یعنی افزایش یا کاهش قیمت شرکت های بزرگ، بیش تر از افزایش یا کاهش قیمت شرکت های کوچک تحلیل شاخص کل و شاخص کل هموزن بر روی این شاخص اثر گذار است.
شاخص قیمت هم وزن
تفاوت شاخص قیمت هم وزن با شاخص قیمت دقیقا مثل تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن، در این است که ضریب تاثیر شرکت های بزرگ و کوچک یکسان است و وزن شرکت ها محاسبه نمی شود؛ به این ترتیب در شاخص قیمت هم وزن شرکت ها فارغ از بزرگ یا کوچک بودنشان بررسی می شوند و سرمایه تمام شرکت ها یکسان در نظر گرفته می شوند.
در واقع شاخص قیمت هم وزن نشان دهنده ی میزان بازدهی قیمت سهام شرکت ها بدون در نظر گرفتن بزرگی شرکت هاست برای درک بهتر اگر کسی از تمامی شرکت ها به تعداد مساوی سهم داشته باشد شاخص قیمت هم وزن میزان بازدهی آن پرتفوی را نشان می دهد.
شاخص صنعت
بازدهی صنایع مختلف را به تفکیک نشان می دهد و مانند شاخص کل محاسبه می شود؛ این شاخص نشان دهنده ی میانگین بازدهی سرمایه گذاران در آن صنعت است. برای مثال اگر شاخص صنعت بیمه رشد کرده باشد نشان دهنده ی رشد بازدهی سهام شرکت های فعال در صنعت بیمه به واسطه ی افزایش قیمت و سود آنها تحلیل شاخص کل و شاخص کل هموزن است.
شاخص صنعت برای تحلیل و مقایسه وضعیت صنعت های مختلف برای سرمایه گذاری به کار برده می شود اما رشد شاخص یک صنعت لزوما دلیل بر رشد تمامی شرکت های فعال در آن صنعت نیست، بلکه این شاخص میانگین بازدهی را نشان می دهد و طبیعتا رشد برخی شرکت ها می تواند بر خلاف جهت شاخص صنعت مربوطه اش باشد. مثلا ممکن است شاخص صنعت خودرو طی یک سال رشد کرده باشد اما شرکت خودروسازی کوچکی در همین مدت بازدهی منفی داشته.
شاخص سهام شناوری
سهام شناور آزاد به درصدی از سهام شرکت گفته می شود که صاحبان آن قصدی برای گرفتن صندلی مدیریت در شرکت ندارند و تنها برای خرید و فروش سهام وارد معاملات آن سهم می شوند؛ بنابراین قابلیت نقدشوندگی سهام شناور آزاد زیاد است.
شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود و همان میانگین قیمت و سود سهام ها با تاثیر وزنی آنها است یعنی شاخص سهام شناوری نشان دهنده ی بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار است و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص خواهد داشت.
شاخص بازار اول و دوم
می دانیم که در بازار سرمایه شرکتهایی که ازنظر میزان سرمایه وضعیت سودآوری و همچنین درصد سهام شناوری در وضعیت مناسبتری قرار دارند در بازار اول بورس تهران و شرکتهایی که از این نظر در شرایط پایینتری قرار دارند در بازار دوم بورس تهران پذیرش میشوند.
شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بازار اول بورس است؛ همچنین شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهایی است که در بازار دوم بورس پذیرششدهاند.
برای مثال می توانید پرتفویی را در نظر بگیرید که سهام شرکت های عضو در بازار اول بورس را متناسب با بزرگی آنها دارد، شاخص بازار اول نشان دهنده ی میزان سود و زیان این پرتفوی می باشد.
شاخص ۵۰ شرکت برتر
معمولا هر سه ماه یکبار فهرست شرکتهای برتر بازار که بیشترین معاملات را در بازار داشته اند؛ همچنین میزان نقدشوندگی سهامشان هم بالا است منتشر می شود.
شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین بازدهی این شرکت ها را نشان می دهد که طی این مدت ۳ ماهه سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.
شاخص۳۰ شرکت بزرگ
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ شرکت شامل شرکتهایی میشود که در صدر لیست شرکت های بزرگ بورس قرار میگیرند که این بزرگی شرکتها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه و اعلام می شوند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد میکند و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است.
شاخص های بورس را از کجا ببینیم؟
برای آنکه بتوانید به شاخص های مختلف بازار بورس دسترسی داشته باشید و افت و خیز آنها را زیر نظر بگیرید می توانید به سایت www.tsetmc.com مراجعه کنید و در همان صفحه ی اول در قسمت شاخص های منتخب ، شاخص های مهم بازار را مشاهده کنید
همچین شما می توانید با استفاده از ابزار های مختلف تحلیل تکنیکال ، نوع رفتار و میزان بازدهی این شاخص ها را مورد تحلیل و بررسی قرار دهید.
شاخص بورس چیست ؟ انواع شاخص ها و کاربردشان چیست؟
شاخص های ارزیابی بازار سهام یکی از مواردی که درروند مطالعه بازار سرمایه و انتخاب سهام مطلوب جهت خرید، در کنار سایر ابزار های تحلیلی برای فعالین این بازار بسیار حائز اهمیت است. در هر فعالیتی که توسط انسان صورت میگیرد، نتایج قبلی و معیارهای ارزیابی گذشته میتواند به آنها کمک کند تا در فرآیندهای بعدی با تجربه بهتری پیش عمل کنند. فعالیت در بازارهای مالی هم از این قاعده مستثنی نیست؛ شاخصهای ارزیابی از جمله شاخص کل بورس، شاخص هم وزن و … میتواند در ارتباط با اندازهگیری برخی پارامترها و ارزیابی وضعیت بازار کمک شایانی را به تحلیل گران بکند.در مطلب حاضر، قصد داریم سوالاتی همچون انواع شاخص های بورس؟ شاخص کل بورس چیست؟ شاخص هم وزن چیست؟ تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن؟ را پاسخ دهیم.
انواع شاخص های بورس
در درجه اول باید بگوییم که شاخص یک معیار آماری است که تغییرات متغیرهای مورد نظر را در بازه های زمانی نشان می دهد. در بازار بورساوراق بهادار۸ شاخص مهم وجود دارد که توسط فعالان بازار سرمایه استفاده می شود و کاربرد دارند؛ این شاخص ها در تحلیل های بازار از گذشته تا آینده و پیش بینی روند ها به کمک ابزار های نموداری استفاده می شوند.
هر شاخص متغیر خاص مورد تعریف خود را شامل می شود و نمی توان نتایج حاصل از شاخص ها را نسبت به هم مقایسه کرد بلکه باید هر شاخص را نسبت به خودش و در بازه زمانی بررسی و تحلیل کرد.
۸شاخصهای مهمی که فعالان بازار با آن آشنا هستند:
- شاخص کل بورس اوراق بهادار TEPIX
- شاخص کل هم وزن
- شاخص قیمت و بازده نقدی (درآمد کل) TEDPIX
- شاخص صنعت
- شاخص سهام آزاد شناور (TEFIX)
- شاخص بازار اول و بازار دوم
- شاخص ۵۰ شرکت برتر
- شاخص ۳۰ شرکت بزرگ
انوع شاخص های بورس:
شاخص کل هم وزن، زیرمجموعهای از شاخص کل است؛ درواقع شاخص کل هم وزن از دل شاخص کل قیمت بدست آمده است. در ادامه به توضیح شاخص کل، شاخص کل هم وزن و تفاوت این دو میپردازیم.
شاخص کل بورس چیست؟
شاخص کل یا (TEDPIX) مشهورترین و مهم ترین شاخص بورس است که بارها در اخبار مختلف شنیده اید که با آن وضعیت بازار های بورس را تحلیل می کنند؛ در واقع وقتی در خبرگزاری های عمومی از رشد و افت شاخص صحبت می شود منظور همان شاخص کل است.
شاخص کل بورس نشان دهنده ی میانگین میزان تغییرات قیمت و سود سهام شرکت های فعال در بازار سرمایه است.
در شاخص کل تاثیر شرکت ها بر اساس بزرگی ( تعداد سهام ) و سرمایه آنها است بنابراین ارزش تمام شرکتها برابر نیست و وزن شرکتها در شاخص کل متفاوت است و نماد های بزرگی همچون فملی، فولاد، فارس، خودرو، شستا و… که تعداد سهام و معامله بیشتری دارند بسیار تاثیرگذار تر از شرکت های کوچک خواهند بود.
نکته: در بررسی شاخص بورس چیزی که برای ما حائز اهمیت است، میزان تغییرات شاخص خواهد بود نه خود عدد شاخص؛ مثلا اگر شاخص کل بورس در طی یک سال از عدد ۵۰۰۰۰۰ (پانصد هزار) واحد به عدد ۱۰۰۰۰۰۰ (یک میلیون) واحد برسد یعنی رشد ۵۰% داشته است و نشان دهنده آن است که میانگین بازدهی کل سهم های موجود در بازار بورس طی این یکسال برابر با ۵۰% بوده است.
شاخص کل هم وزن چیست؟
شاخص هموزن در سال ۱۳۹۳ در بازار بورس ایران در اختیار سرمایهگذاران فعال بازار بورس و سرمایه قرار گرفت تا در تا سرمایهگذاران بر پایه آموزش ها و تحلیل شاخص هم وزن با دقت بیشتری نسبت به ورود و خروج نقدینگی و نیز وضعیت کلی بازار بورس تصمیم گیری کنند. در محاسبه شاخص هموزن به همه ی شرکتها با وزن یکسانی در نظر گرفته می شوند؛ در نتیجه اگر شاخص هموزن مثبت شود یعنی اینکه بیشتر از نصف شرکتها ی موجود در بورس مثبت هستند.
همچنین گاهی امکان دارد در بورس تهران شاخص کل عدد منفی را نشان دهد در حالی که بازدهی شاخص هم وزن مثبت است و این به معنی آن است که اگرچه سهامهای شرکتهای خیلی بزرگ در بورس منفی هستند اما تعداد زیادی از شرکتها (با حجم کوچک و متوسط) مثبتاند.
تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن چیست؟
اصلی ترین تفاوت شاخص کل و هم وزن در این است که شاخص هم وزن بر اساس میزان بازدهی اکثر شرکتها می باشد، نه بر اساس سرمایه بیشتر و برخلاف شاخص کل بورس میزان مثبت و منفی بورس را نشان میدهد بنابراین تفاوت شاخص هم وزن و شاخص کل بورس در این است که وزن و اندازه شرکت ها در این شاخص تاثیر گذار نیست و سرمایه آنها یکسان در نظر گرفته می شود و تاثیر افزایش و کاهش سود و قیمت سهام شرکت ها در شاخص به یک میزان اثرگذار است.
در واقع همانطور که گفتیم شاخص کل، عملکرد و وضعیت بورس را نشان میدهد، اما معیار مناسبی برای رشد و افت بازار سرمایه نیست؛ برای اینکه در خیلی از مواقع ممکن است چند شرکت بزرگ که وزن زیادی دارند با مثبت یا منفی شدنشان شاخص کل را مثبت یا منفی کنند؛ در حالی که وضعیت بسیاری از شرکتهای دیگر متفاوت است. در نتیجه، شاخص کل هم وزن میتواند به شکل بهتری وضعیت کلی بازار را به ما نشان خواهد داد.
ولی باید این را هم در نظر بگیریم که هر شاخصی، به تناسب ماهیتش، مزایا و معایب خاص خود را دارد. شاخص کل دیدی کلی از شرایط بازار به سهامداران میدهد که در آن نقش شرکتهای بزرگ، پررنگ است؛ پس اگر شما سهامدار سهم های بزرگ بازار باشید شاخص کل می تواند برای شما مهم باشد. اما اگر میخواهید که جزئیات بیشتری را از بازار بدست آورید و بدانیم درمجموع بازار رو به رشد یا افول است، بهتر است، شاخص کل هم وزن را در نظر بگیرید.
همانطور که گفتیم در بین فعالین بازار بورس شاخص های مختلفی تعریف شده که فعالات بازار به تناسب فعالیت شان از آنها استفاده می کنند؛ در ادامه به معرفی سایر شاخص های مهم بازار می پردازیم. هرچند این شاخص ها مثل شاخص کل و شاخص هم وزن طرفدار ندارند ولی هر کدام در جای خودشان کاربردهای زیادی دارند.
شاخص قیمت
شاخص قیمت ( TEPIX) نشان دهنده ی روند قیمت شرکت های بازار است و تفاوت آن با شاخص کل این است که سود سازی شرکت ها در آن تاثیری ندارد و تنها تغییرات قیمت سهام ها معیار محاسبات است.
در شاخص قیمت سرمایه و بزرگی شرکت ها محاسبه می شوند و شرکت های بزرگ تاثیر بیشتر و شرکت های کوچک تاثیر کمتری دارند و صرفا افزایش یا کاهش قیمت سهم ها بر اساس بزرگی شرکت هادر نظر گرفته می شود؛ یعنی افزایش یا کاهش قیمت شرکت های بزرگ، بیش تر از افزایش یا کاهش قیمت شرکت های کوچک بر روی این شاخص اثر گذار است.
شاخص قیمت هم وزن
تفاوت شاخص قیمت هم وزن با شاخص قیمت دقیقا مثل تفاوت شاخص کل و شاخص هم وزن، در این است که ضریب تاثیر شرکت های بزرگ و کوچک یکسان است و وزن شرکت ها محاسبه نمی شود؛ به این ترتیب در شاخص قیمت هم وزن شرکت ها فارغ از بزرگ یا کوچک بودنشان بررسی می شوند و سرمایه تمام شرکت ها یکسان در نظر گرفته می شوند.
در واقع شاخص قیمت هم وزن نشان دهنده ی میزان بازدهی قیمت سهام شرکت ها بدون در نظر گرفتن بزرگی شرکت هاست برای درک بهتر اگر کسی از تمامی شرکت ها به تعداد مساوی سهم داشته باشد شاخص قیمت هم وزن میزان بازدهی آن پرتفوی را نشان می دهد.
شاخص صنعت
بازدهی صنایع مختلف را به تفکیک نشان می دهد و مانند شاخص کل محاسبه می شود؛ این شاخص نشان دهنده ی میانگین بازدهی سرمایه گذاران در آن صنعت است. برای مثال اگر شاخص صنعت بیمه رشد کرده باشد نشان دهنده ی رشد بازدهی سهام شرکت های فعال در صنعت بیمه به واسطه ی افزایش قیمت و سود آنها است.
شاخص صنعت برای تحلیل و مقایسه وضعیت صنعت های مختلف برای سرمایه گذاری به کار برده می شود اما رشد شاخص یک صنعت لزوما دلیل بر رشد تمامی شرکت های فعال در آن صنعت نیست، بلکه این شاخص میانگین بازدهی را نشان می دهد و طبیعتا رشد برخی شرکت ها می تواند بر خلاف جهت شاخص صنعت مربوطه اش باشد. مثلا ممکن است شاخص صنعت خودرو طی یک سال رشد کرده باشد اما شرکت خودروسازی کوچکی در همین مدت بازدهی منفی داشته.
شاخص سهام شناوری
سهام شناور آزاد به درصدی از سهام شرکت گفته می شود که صاحبان آن قصدی برای گرفتن صندلی مدیریت در شرکت ندارند و تنها برای خرید و فروش سهام وارد معاملات آن سهم می شوند؛ بنابراین قابلیت نقدشوندگی سهام شناور آزاد زیاد است.
شاخص سهام شناور آزاد مانند شاخص کل محاسبه می شود با این تفاوت که تنها درصد شناور آزاد شرکت ها در نظر گرفته می شود و همان میانگین قیمت و سود سهام ها با تاثیر وزنی آنها است یعنی شاخص سهام شناوری نشان دهنده ی بازدهی میانگین قیمت و سود سهام های شناور آزاد در بازار است و هرشرکتی سهام شناور آزاد بیشتری با سرمایه ای بزرگ داشته باشد تاثیر بیشتری در این شاخص خواهد داشت.
شاخص بازار اول و دوم
می دانیم که در بازار سرمایه شرکتهایی که ازنظر میزان سرمایه وضعیت سودآوری و همچنین درصد سهام شناوری در وضعیت مناسبتری قرار دارند در بازار اول بورس تهران و شرکتهایی که از این نظر در شرایط پایینتری قرار دارند در بازار دوم بورس تهران پذیرش میشوند.
شاخص بازار اول بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهای پذیرفته شده در بازار اول بورس است؛ همچنین شاخص بازار دوم بیانگر سطح عمومی قیمت سهام شرکتهایی است که در بازار دوم بورس پذیرششدهاند.
برای مثال می توانید پرتفویی را در نظر بگیرید که سهام شرکت های عضو در بازار اول بورس را متناسب با بزرگی آنها دارد، شاخص بازار اول نشان دهنده ی میزان سود و زیان این پرتفوی می باشد.
شاخص ۵۰ شرکت برتر
معمولا هر سه ماه یکبار فهرست شرکتهای برتر بازار که بیشترین معاملات را در بازار داشته اند؛ همچنین میزان نقدشوندگی سهامشان هم بالا است منتشر می شود.
شاخص ۵۰ شرکت برتر میانگین بازدهی این شرکت ها را نشان می دهد که طی این مدت ۳ ماهه سود و قیمت آنها چه تغییراتی می کند.
شاخص۳۰ شرکت بزرگ
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ شرکت شامل شرکتهایی میشود که در صدر لیست شرکت های بزرگ بورس قرار میگیرند که این بزرگی شرکتها در سایت سازمان بورس بر اساس ارزش روز یک شرکت محاسبه و اعلام می شوند.
شاخص ۳۰ شرکت بزرگ میانگین وزنی این ۳۰ شرکت را برآورد میکند و شیوه محاسبه آن مشابه شاخص کل قیمت است.
شاخص های بورس را از کجا ببینیم؟
برای آنکه بتوانید به شاخص های مختلف بازار بورس دسترسی داشته باشید و افت و خیز آنها را زیر نظر بگیرید می توانید به سایت www.tsetmc.com مراجعه کنید و در همان صفحه ی اول در قسمت شاخص های منتخب ، شاخص های مهم بازار را مشاهده کنید
همچین شما می توانید با استفاده از ابزار های مختلف تحلیل تکنیکال ، نوع رفتار و میزان بازدهی این شاخص ها را مورد تحلیل و بررسی قرار دهید.
پیشبینی روند شاخص کل هموزن در سال 1401 – سه ماهه پائیز
پیشبینی روند شاخص کل هموزن در سال 1401 – سه ماهه پائیز
آغاز فروش سبد سهام تضمینی مهر 1401
تضمین 100 % سود طی سه ماه ( عودت کامل وجه در صورت عدم تحقق شرط )
دسترسی به محتوای اشتراک ویژه
رایگان برای خریداران خدمات تضمینی
درباره نویسنده
بورسیران
نوشته های مرتبط
تحلیل تکنیکال شاخصهای مهم بازار 5 تیر
پنجشنبه , 3 تیر , 1400
سیگنال ویژه 29 بهمن ( رایگان )
سه شنبه , 28 بهمن , 1399
تحلیل تکنیکال شاخص خودرو 6 شهریور
جمعه , 5 شهریور , 1400
پیش بینی بازار فردا 16 فروردین
جمعه , 15 فروردین , 1399
ورود / Login
سبد سهام تضمین آبان1401
خدمات اشتراک ویژه
جدیترین مطالب
فیلترهای هوشمند معاملاتی
کانال رسمی بورسیران در تلگرام
دعوت به همکاری
در باره بورسیران
سايت تحلیلی ” بورسيران ” با هدف ارائه نظرات، تحلیلها و تجارب شخصی، جهت فرهنگ سازي، همفکري و آسان سازي فرايند تصميم گيري، با رعايت موازين قانوني، حرفه اي و اخلاقي در حد بضاعت خود راه اندازي و مبادرت به ارائه خدمات غير تعهدآور مي نمايد.
سايت بورسيران، خصوصي، و هيچگونه وابستگي سازماني به سازمانها، ارگانها و يا نهادهای حاکميتي، حکومتي و خصوصی ندارد.
سلب مسئولیت
کليه محتوای سايت، برداشت و تحليل شخصي است و به هيچ وجه توصيه به تحلیل شاخص کل و شاخص کل هموزن معامله و … در بورس نمی باشد.
شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هموزن
شاخص بورس چیست؟ از شاخص کل تا هموزن
در دنیای اقتصاد روزی نیست که درباره بازارهای بورسی و آمار و اطلاعات مربوط به آنها صحبت نشود. در میان این حجم از اطلاعات، یکی از انواع دادههای بااهمیت، شاخصهای بورس هستند که هر یک کاربرد خاص خود را دارد. شاخصهای بورس متاثر از معاملات بازار هستند و هر روز تغییر میکنند. اما انواع شاخص بورس چیست؟ هر یک از این شاخصها چه کاربردی دارند؟ کدام شاخص از دیگر شاخصها مهمتر است؟ در ادامه این مطلب پاسخ این سوالها را دریافت خواهید کرد.
شاخص بورس چیست؟
برای توضیح شاخص بورس ابتدا باید دید مفهوم شاخص چیست. در تعریف لغوی شاخص آمده، «شاخص عددی است که میانگین ارزش مجموعه اقلامی که به هم مرتبط هستند را بر اساس درصدی از همان میانگین در فاصله زمانی دو تاریخ بیان میکند».
آنگونه که از این تعریف برمیآید، شاخص نمایهای از مجموعه متغیرهای همگن است. برای نمونه، در معاملات بورس اوراق بهادار به دلیل اینکه سهام، دارایی اصلیای است که معامله و مبادله میشود، قیمت آن متغیر اصلی محسوب میشود. با در نظر داشتن این مساله در ادامه به شرح هر یک از شاخصهایی که در بازار بورس ایران استفاده میشود، میپردازیم.
بورس اوراق بهادار تهران، هشت شاخص بسیار مهم دارد که در نزد تحلیلگران و سرمایهگذاران بازار اهمیت بالایی دارند. این هشت شاخص بازار بورس عبارتند از شاخص کل قیمت، شاخص قیمت و بازده نقدی، شاخص بازده نقدی، شاخص صنعت و شاخص مالی، شاخص سهام آزاد شناور، شاخص بازار اول و بازار دوم، شاخص ۵۰ شرکت برتر و شاخص ۳۰ شرکت بزرگ. در ادامه به زبان ساده توضیح میدهیم که هر یک از این شاخصهای بورسی چیست و چه چیزی را نشان میدهد.
شاخص کل قیمت
بر اساس آنچه قبلا بیان شد، شاخص نمایانگر سطح عمومی قیمت برای کل یا گروهی از سهام است. بنابربراین شاخص کل قیمت، میزان کلی قیمت همه سهام موجود در بازار بورس را نشان میدهد.
شاخص یک عدد را نشان میدهد و واحد اندازهگیری مخصوصی برای آن تعیین نشده است. بنابراین برای آن که شاخص قابل تحلیل و تفسیر باشد، با مشخص کردن یک سال به عنوان پایه، همه آمار شرکتها در همان سال به عنوان آمار و ارقام پایه تعریف میشود. سپس تغییراتی که سهام در سالهای پس از آن داشته است را در مقایسه با سال پایه تحلیل میکنند. تحلیلگران با این روش به رشد یا افت شاخص دست پیدا میکنند.
شاخص کل قیمت به این صورت محاسبه میگردد:
فرمول محاسبه شاخص کل قیمت
(ارزش جاری بازار سهام در زمان محاسبه) ٫ (ارزش جاری بازار سهام در تاریخ مبدا) × ۱۰۰
در این فرمول در مخرج کسر، اعداد ذکر شده در سال پایه قرار میگیرند. اما در اینجا ارزش جاری که در صورت و مخرج کسر آمده است، چه چیزی را نشان میدهد؟ ارزش جاری هر سهام از حاصل ضرب قیمت پایانی سهم در تعداد سهام هر شرکت به دست میآید.
فرمول محاسبه ارزش جاری سهم
قیمت پایانی سهم × تعداد سهام شرکت
همچنین دقت کنید که در بازار بورس تهران، سال ۱۳۶۹ به عنوان سال پایه در نظر گرفته شده است و ارزش سهام در آن سال مبنای محاسبهها قرار گرفته است.
تصور کنید که کل بازار از سال ۱۳۶۹ تاکنون از سه سهم ۱، ۲ و ۳ تشکیل شده باشد که تعداد سهام و ارزش هر سهم به شرح زیر است:
سهم ۱: ۱۰۰۰ سهم به ارزش ۱۰۰۰ ریال
سهم ۲: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۳۰۰۰ ریال
سهم ۳: ۲۰۰۰ سهم به ارزش ۲۰۰۰ ریال
بنابراین ارزش جاری بازار در سال ۱۳۶۹ اینگونه محاسبه میشود:
(۱۰۰۰*۱۰۰۰) + (۲۰۰۰*۳۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۰۰۰) = ۱۰۰۰۰۰۰+۶۰۰۰۰۰۰+۴۰۰۰۰۰۰=۱۱۰۰۰۰۰۰
در سال ۱۳۷۰، ارزش جاری بازار برابر با ۱۱ میلیون ریال بوده است و مطابق با فرمول شاخص کل قیمت، شاخص در آن سال ۱۰۰ واحد بوده است.
اکنون تصور کنید که در سال ۱۳۷۱ قیمت سهام ۱ به ۲۰۰۰ ریال؛ سهام ۲ به ۲۷۵۰ ریال و سهام ۳ به ۲۵۰۰ ریال افزایش یابد. در نتیجه ارزش سهام جاری بازار در سال ۱۳۷۱ برابر است با:
(۱۰۰۰*۲۰۰۰) + (۲۰۰۰*۲۷۵۰) + (۲۰۰۰*۲۵۰۰) =۲۰۰۰۰۰۰+۵۵۰۰۰۰۰+۵۰۰۰۰۰۰=۱۲۵۰۰۰۰۰
بنابراین همان گونه که در محاسبههای بالا دیده میشود، در این مثال ارزش سهام جاری بازار در سال ۱۳۷۰ به ۱۲۵۰۰۰۰۰ افزایش یافته است. در نتیجه در برآورد شاخص قیمت کل، رشد ۱۴ درصدی را مشاهده میکنیم:
(۱۲۵۰۰۰۰۰/۱۱۰۰۰۰۰۰) × ۱۰۰ = ۱۱۴
همان گونه که در مثال فوق دیده شد، شاخص کل در مقایسه با سال ۱۳۶۹، ۱۴ درصد رشد داشته است.
نکات اساسی درباره شاخص کل قیمت
هنگامی که شرکتها از مطالبات سهامداران و از محل آورده نقدی سرمایه خود را افزایش میدهند و نیز زمانی که تعداد شرکتها کاهش یا افزایش مییابد، شاخص کل قیمت تعدیل میشود که از بیان محاسبات آن صرف نظر میکنیم.
بیشتر بخوانید
وقتی که سهامی به علتهای گوناگون همچون برگزاری مجمع عمومی عادی یا عادی به طور فوق العاده بسته میشود، آخرین قیمت روز پایانی معاملات برای مبنای قیمت آن سهام در شاخص در نظر گرفته میشود.
از آن جا که شاخص کل قیمت بستگی به تعداد سهام هر شرکت دارد و در نتیجه شرکتهای وسیعتر باعث بیشترین تاثیر بر شاخص بورس میشوند، نباید تنها این شاخص بورس و تغییرات آن را مبنای تحلیل بورس قرار داد. در تحلیل منطقیتر و جامعتر از روند بورس باید سایر انواع شاخص را نیز مد نظر قرار داد.
سهام پذیرش شده در بازار بورس اوراق بهادار تهران بر مبنای معیارهای تعداد سهام، سودآوری، میزان نقد شوندگی، درصد شناوری سهام و دیگر عوامل در بازار اول یا بازار دوم قرار میگیرند. در هر یک از بازارهای اول و دوم، شاخص کل قیمت جداگانه محاسبه میگردد و به عنوان شاخص کل قیمت بازار اول و شاخص کل قیمت بازار دوم نام برده میشود.
شاخص کل هم وزن
یک شاخص دیگر در بازار بورس، شاخص کل هم وزن است که همچون شاخص کل قیمت محاسبه میشود. اما تفاوت شاخص کل با شاخص کل هموزن چیست؟ تنها تفاوتی که میان محاسبه این دو شاخص وجود دارد، این است که در شاخص کل قیمت تعداد سهام شرکتها در نظر گرفته میشود و در نتیجه شرکتهای بزرگ تاثیر بیشتری در این شاخص دارند اما در شاخص کل هموزن، بزرگی شرکتها تعیینکننده نیست و شرکتها تاثیر یکسانی بر آن دارند. برای مثال یکی از رویدادهای متداول بازار این است که بازار در کل روند نزولی دارد؛ اما چون سهام چند شرکت بزرگ روند صعودی داشتهاند، شاخص کل رشد را نشان میدهد.
با توجه به این موضوع به محاسبه شاخص هم وزن میپردازیم:
سهم ۱: ۱۰۰۰ ریال
سهم ۲: ۳۰۰۰ ریال
سهم ۳: ۲۰۰۰ ریال
شاخص هم وزن در سال ۱۳۶۹:
((۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) × ۱۰۰ = ۱۰۰
سهم ۱: ۲۰۰۰ ریال
سهم ۲: ۲۷۵۰ ریال
سهم ۳: ۲۵۰۰ ریال
در سال ۱۳۷۰ شاخص هم وزن میشود:
((۲۰۰۰ + ۲۷۵۰ + ۲۵۰۰) / (۱۰۰۰ + ۳۰۰۰ + ۲۰۰۰)) × ۱۰۰ = ۱۲۱
همان گونه که میبینید، در حالت عادی شاخص هموزن رشد بیشتری در مقایسه با شاخص کل قیمت نشان میدهد.
تحلیل همزمان شاخص کل قیمت و هموزن
معمولا در بازار بورس دو شاخص کل قیمت و هموزن با هم تحلیل میشود.
وقتی روند شاخص کل قیمت صعودی و شاخص هموزن نزولی باشد، یعنی بازار بیشتر روند نزولی داشته است و شاخص کل تنها به علت مثبت بودن شرکتهای بزرگ روند مثبت را نشان میدهد. اما در عکس این حالت، یعنی اگر شاخص کل نزولی و هم وزن صعودی باشد، نشان میدهد که سهام شرکتهای بزرگ روند نزولی داشتهاند و باعث افت شاخص کل شدهاند ولی اکثر سهام بازار روند افزایشی داشتهاند. اگر این روند چند روز ادامه یابد، سرمایهگذاران برای کسب سود، سهامهای کوچکتر را خریداری میکنند.
در صورتی که هر دو شاخص روند نزولی داشته باشند، معمولا کل بازار روند کاهش قیمت را تجربه کرده و چنان چه این سقوط سهام چند روز پشت سر هم رخ دهد، اصطلاحا میگویند که بازار دچار رکود شده است.
در آخر اگر هم شاخص کل و هم شاخص هموزن روند صعودی داشته باشند، معمولا کل بازار رشد داشته و ارزش سهام افزایش مییابد و قرار داشتن بازار در این حالت طی چند روز نشان از صعودی بودن بازار بورس در روزها یا ماههای آینده دارد.
بیشتر بخوانید
شاخص قیمت و بازده نقدی
این شاخص بورس نشانگر میزان بازدهی کل بازار است. سود کسب شده در بازار بورس از دو محل به دست میآید؛ یکی سود نقدی مصوب مجامع و دیگری سود کسب شده از افزایش ارزش سهام. شاخص قیمت و بازده نقدی هر دو مورد بالا را نشان میدهد و به شاخص TEDPIX معروف است.
این شاخص همچون شاخص کل محاسبه میشود و تفاوت آن این است که در مخرج کسر علاوه بر قیمت، سود نقدی پرداختی سال پایه نیز در نظر گرفته میشود.
شاخص بازده نقدی
در نگاه نخست به نام این شاخث، این سوال پیش میآید که تفاوت این شاخص بورس با شاخص قیمت و بازده نقدی چیست. پاسخ این است که در این شاخص فقط بازدهی سود نقدی (سود مصوب مجامع) محاسبه میشود و از این طریق بازدهی همه سودهایی که شرکتهای بورسی پرداخت کردهاند، محاسبه میگردد.
موضوعی که در این زمینه مهم است، این است که زمانی که این شاخص روند نزولی داشته باشد؛ یعنی سود پایینتری در مجامع پرداخت شده و در این شرایط نباید انتظار سود نقدی بالا داشت و باید شیوه معاملات خود را تغییر داد.
شاخص صنعت و مالی
شرکتها بر اساس نوع فعالیتی که دارند قابل تقسیمبندی هستند. اصلیترین تقسیم بندی شرکتها شامل شرکتهای تولیدی و خدماتی میشود. بیش از ۶۰ درصد شرکتهای بورسی، تولیدی هستند و در زمره شاخص صنعت قرار میگیرند.
شرکتهای مشاوره مالی و تأمین سرمایه نیز زیرمجموعه خدمات مالی هستند و در حوزه شاخص مالی قرار میگیرند. هر دوی این شاخصها بر اساس میانگین شرکتهای فعال در آن حوزه محاسبه میشوند. اما تفاوت آن با شاخص کل در تعداد شرکتهایی است که مورد محاسبه قرار میگیرند.
شاخص سهام شناور آزاد
شاخص سهام شناور یکی دیگر از شاخصهای بازار سهام است. اما این شاخص بورس نشانگر چیست؟ معمولا عمده مالکیت شرکتهای سهامی متعلق به شرکتهای حقوقی است. وقتی شرکت یا سرمایه گذار حقوقی و حقیقی درصد زیادی از سهام شرکتی را در اختیار داشته باشد، از سهامداران اصلی آن شرکت محسوب میشود. در نتیجه مالکیت سهام آن فعال نیست و در بازار بورس داد و ستد نمیشود. زیرا سهامدار عمده نمیخواهد میزان نفوذ خود را در تصمیمات شرکت از دست بدهد.
شناور بودن سهم به معنی وجود امکان خرید و فروش سهام است. بخش عمده سهام شناور در دست سرمایهگذاران خرد و اکثرا حقیقی است. زیرا در این قشر معمولا خریدن سهام با این هدف نیست که نگهداری شود و یا در شرکت اعمال نفوذ گردد.
سهام شناور آزاد از جمله مواردی است که در سایت بورس به آدرس tsetmc.com نشان داده میشوند. شاخص سهام شناور آزاد، آن قسمت از تحولات سهام شرکت را محاسبه میکند که از سوی سهامداران خرد معامله میشود. روش محاسبه این شاخص شبیه به فرمول شاخص کل است اما تعداد سهامی که به عنوان ضریب قیمت در آن محاسبه میشود، متفاوت است.
یکی از نکتههای تحلیلی بسیار مهم این است که هر چه میزان و درصد شناور بودن سهام در بازار بورس بیشتر باشد، میزان این شاخص به شاخص کل نزدیکتر است. در مقابل هر چه درصد شناوری کمتر باشد؛ بازتاب شاخص سهام شناور آزاد واقعیتر است.
شاخص ۵۰ شرکت بزرگتر
سازمان بورس اوراق بهادار تهران هر سه ماه یک بار، اسامی ۵۰ شرکت برتر فعال در بازار بورس را که بیشترین میزان نقدشوندگی را داشتهاند، اعلام میکند. شاخص این ۵۰ شرکت، میانگین وزنی آن را نشان میدهد. در نتیجه روش محاسبه شاخص ۵۰ شرکت برتر شبیه شاخص کل است و تفاوت آن این است که تنها این ۵۰ شرکت در محاسبه در نظر گرفته میشوند. در حالی که در شاخص کل قیمت، بیشتر از ۱۰۰ شرکت در نظر گرفته میشود.
شاخص ۳۰ شرکت برتر
بر طبق ارزش روز هر شرکت، برتری آن در بورس محاسبه میگردد. در محاسبه ارزش روز سهام شرکتها از فرمول زیر استفاده میشود:
فرمول محاسبه ارزش روز سهام شرکت
قیمت پایانی سهام × تعداد کل سهام شرکت
۳۰ شرکت برتر شرکتهایی را شامل میشود که در مقام بالاتر فهرست شرکتهای بازار بورس قرار داشته باشند. به طور معمول در زمانی که بازار در رکود قرار دارند و یا شاخص روند مشخصی ندارد، با معاملات بلوکی در سهام متعلق به این ۳۰ شرکت بزرگتر، میزان شاخص را تغییر میدهند.
جمعبندی
از جمله دادههای مهم بازار بورس، اعداد و ارقام شاخصهای آن هستند. بازار بورس شاخصهای متعددی دارد که هر یک روش محاسبه خاص خود را دارند. بورس تهران هشت شاخص اصلی دارد که مهمترین آنها شاخص کل قیمت و شاخص کل هموزن هستند. نکته حائز اهمیت این است که برآورد این شاخصها تنها دیدی کلی از روند فعلی بازار به دست میدهد و برای تحلیل وضعیت بازار باید حتما چند روز یا هفته تحولات بورس را بررسی کرد تا بتوان نتیجه منطقیتری به دست آورد.
شاخص کل هم وزن
با عرض سلام
چنانچه مستحضرید ، مفتخریم حدود 8 ماه بصورت کاملا رایگان در خدمت شما بزرگواران باشیم. منتهی توجه داشته باشید که هزینه های نگهداری سایت و ارائه خدمات سرسام آور بوده و از انجام که مجموعه تجارت ارشان اسپانسر خاصی ندارد به اطلاع می رساند از تاریخ 15 اسفند 1400 خدمات تحلیلی رایگان نخواهد بود. لذا جهت خرید اشتراک از طریق لینک زیر اقدام فرمایید . پیشاپیش از حمایت شما کمال تشکر و قدردانی را داریم .
مطالب زیر را حتما بخوانید
صنعتي مينو (غصينو) – بازار دوم فرابورس
نگاهی اجمالی به بازار
شركت سرمايه گذاري مسكن شمالغرب (ثغرب) – بازار اول فرابورس
آ.س.پ (آ س پ) – بازار اول فرابورس
شير پاستوريزه پگاه گلپايگان (غگلپا) – بازار اول فرابورس
پالايش نفت بندرعباس (شبندر) – بازار اول (تابلوي فرعي) بورس
مطالب عنوان شده صرفا تحلیل شخصی یک کاربر می باشد ، جنبه ی آموزشی دارد. جنبه توصیه ندارد ، در هنگام خرید و فروش ، فقط بر اساس تحلیل خود عمل کنید. شرکت گنجینه ی تجارت ارشان و کاربر مربوطه ، هیچگونه مسیولیتی در قبال تحلیل ارایه شده ندارند. هیچ 100% و هیچ غیرممکنی وجود ندارد.
جستجو
درباره ما
از سال 1394 که شرکت گنجینه تجارت ارشان شروع به کار کرد تمام تلاش من و همکارانم ایجاد مرجعی برای آموزش واقعی و صحیح موفقیت مالی و سرمایه گذاری بوده است مرجعی که کمک می کند زندگی بهتری برای خود و اطرافیانمان بسازیم.ما اعتقاد داریم ثروت زمینه ساز رشد انسان در سایر ابعاد زندگیست و با آموزش روش های درست موفقیت مالی و سرمایه گذاری، نه تنها خودمان به ثروت دست خواهیم یافت بلکه وطنی ثروتمند خواهیم داشت.
دیدگاه شما