ارزش کل معاملات چگونه محاسبه می‌شود؟

با توجه به اینکه مراجعه به “سایت مدیریت فناوری بورس تهران” جهت مشاهده ارزش معاملات ضروری است، لذا در ادامه توضیحاتی در این باره ارائه خواهد شد:
پس از ورود به سایت بلافاصله جداولی را مشاهده خواهید کرد که اطلاعات آن مربوط به بازارهای بورس و فرابورس بوده و علاوه بر توضیحات قبل، نمادهای پر بیننده و موثر بر شاخص ها و همچنین تغییرات آن‌ها نیز در این جداول قابل رویت هستند.

اصول تعیین حجم معاملات در بازار سهام

در مطالب پیشین از سری مقالات مدیریت سرمایه بلاگ آسان بورس، به اهمیت مدیریت دارایی در معاملات بازار سهام و مفاهیم اصلی این مبحث یعنی ریسک، بازده و ارتباط آن‌ها با یکدیگر اشاره نمودیم.در این مقاله، به شرح اصول تعیین حجم معاملات بر اساس ریسک، خواهیم پرداخت.

حجم معامله عبارت است از؛ تعداد واحدهایی از یک دارایی که با پرداخت معادل قیمتی، می‌توانیم مالکیت آن را بدست آوریم. واحد شمارش دارایی‌ در انواع بازارهای سرمایه گذاری متفاوت است. برای مثال؛ شمش‌های طلا را بر اساس گرم، ارزها را بر اساس اسکناس با عدد مشخص و سهام شرکت‎ها را بر اساس برگه سهم معامله می‌کنند. به بیان ساده‌تر حجم معاملات در بازار مالی، از تقسیم مقدار سرمایه بر قیمت هر واحد دارایی، محاسبه می‌شود. مثلاً اگر شما ۱۰۰ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشته و قیمت هر برگه سهم شرکت ملی صنایع مس ایران معادل ۲۰۰ تومان باشد؛ حداکثر می‌توانید ۵۰۰ هزار برگه سهم از این شرکت را خریداری کنید.

از بررسی محاسبات فوق، در نگاه اول این‌گونه استنباط می‌شود که با مفهوم بسیار ساده‌ای مواجه هستیم و به راحتی هر کس می‌تواند پیش از ورود به معامله، عدد نهایی حجم را محاسبه نموده و سپس اقدام به خرید سهام نماید! اما منظور از تعیین حجم معاملات، گزینش حجم بهینه متناسب با ریسک احتمالی موقعیت معاملاتی است که در ادامه به نحوه انجام محاسبات آن می‌پردازیم.

علت اصلی اهمیت تعیین حجم معاملات در بازارهای مالی، توجه به ریسک معامله و رعایت مدیریت سرمایه است. زیرا ریسک ناشی از یک موقعیت معاملاتی، کاملاً با حجم سرمایه گذاری مرتبط است.

حجم بالاتر، سود بیشتر!؟

زمانی که با حجم بالایی وارد معامله شویم، ریسک بالاتر و بالطبع بازدهی بیشتری نیز در انتظارمان خواهد بود؛ زیرا در هر دو حالت صحیح یا غلط بودن پیش‌بینی ما نسبت به وضعیت آتی بازار، به دلیل اینکه تعداد بیشتری از آن دارایی را در اختیار داریم، به همان نسبت سود و زیان بیشتری هم خواهیم داشت. سرمایه گذاری صحیح و منطقی بدین معنی است که، هیچ‌گاه تمام سرمایه خود را درگیر یک موقعیت معاملاتی خاص نکنیم و همیشه با توجه به حداکثر ریسک قابل تحمل، حجم معامله مد نظر خود را تعیین نماییم. در واقع باید با بخشی از سرمایه خود وارد بازار شده و نقاط خروج مشخصی داشته باشیم تا، قسمت کوچکی از دارایی خود را در معرض خطر قرار داده و به بقای بلند مدت ما در بازار، آسیبی وارد نشود.به منظور تبیین تأثیر حجم در ریسک و بازده ناشی از سرمایه گذاری، یک موقعیت معاملاتی زیان‌ده را با دو معامله‌گر دارای رویکرد مدیریت سرمایه‌ای متفاوت، شبیه سازی و قیاس می‌کنیم.

با بررسی جزئیات جدول فوق متوجه می‌شویم که، سرمایه گذار «الف» هیچ‌گونه استراتژی کنترل ریسکی نداشته و با تمام موجودی حساب خود وارد این موقعیت معاملاتی شده و در نهایت به دلیل عدم رعایت مدیریت سرمایه، حدوداً یک سوم از دارایی خود را تنها در یک معامله از دست داده است! اما در طرف مقابل، سرمایه گذار «ب» بر اساس استراتژی مدیریت ریسک شخصی، با بخش کوچکی از کل سرمایه خود وارد بازار شده و در نتیجه زیان کمتری متحمل شده است.

جبران ضرر و افزایش حجم معاملات

هنگامی که درصد ریسک و حجم یک معامله را مشخص می‌کنیم، بهتر است به فکر جبران ضرر احتمالی نیز باشیم؛ زیرا وقوع خطا در پیش‌بینی‌ها کاملاً امکان پذیر بوده و ما به عنوان یک معامله‌گر، باید پس از وقوع ضرر نیز توان ادامه فعالیت و جبران زیان‌های قبلی را داشته باشیم. در مورد معامله‌گر «الف» کاملا روشن است که برای جبران یک ضرر ۳۰ درصدی حتی با صرف نظر از مشکلات روحی و روانی پس از وقوع زیان‌های سنگین، طبق محاسبات ریاضی و مبحث افت سرمایه که در مقاله قبلی به آن اشاره شد؛ باید ۴۳ درصد سود کند تا به نقطه سر به سر برسد. اما به دست آوردن چنین سودی در بازار سهام، اصلاً کار آسانی نیست! کما این‌که بسیاری از معامله‌گران پس از وقوع چنین وضعیتی، نوعی حالت تهاجمی نسبت به بازار گرفته و گمان می‌کنند؛ باید با معاملات متوالی و افزایش حجم، اقدام به جبران افت سرمایه خود نمایند. چنین رویکردی، قطعاً منجر به نابودی کل دارایی این افراد خواهد شد. بنابراین عدم رعایت مدیریت ریسک، وصف حال معامله‌گران بازنده و غیرمنطقی است که، بعید به نظر می‌رسد حضور بلند مدتی در بازار مالی داشته باشند! اگر در مثال فوق نتیجه معامله سودده باشد؛ سود هنگفتی نصیب سرمایه گذار «الف» خواهد شد اما، همان‌طور که قبلاً گفتیم؛ نباید صرف بدست آوردن سود بیشتر، سرمایه خود را به خطر بیندازیم. در ادامه می‌خواهیم، یک مثال معاملاتی با جزئیات کامل و رعایت چهارچوب‌های کلی مدیریت سرمایه را، برای شما ذکر کنیم.

معامله‌گری بر اساس تحلیل تکنیکال کلاسیک در بورس تهران به داد و ستد سهام می‌پردازد. با مشاهده یک سیگنال خرید مطمئن در نمودار قیمتی شرکت فولاد مبارکه اصفهان، این شخص وارد موقعیت خرید می‌شود.

همان‌گونه که در نمودار بالا مشاهده می‌کنید؛ قیمت با شکست نقطه تلاقی سطح مقاومتی و خط روند نزولی که، یکی از بهترین سیگنال‌های خرید در تحلیل نموداری می‌باشد؛ روند صعودی خود را تأیید کرده و یک موج افزایشی قدرتمند در حال شکل ‌گیری است.این فرد افق سرمایه گذاری کوتاه مدتی داشته و بازه زمانی معاملات وی، حداکثر یک‌ ماهه است. به همین دلیل در محاسبات بازده مورد انتظار، مواردی نظیر سود نقدی، حق تقدم سهام و… را در نظر نمی‌گیرد. جدول زیر، جزئیات این موقعیت معاملاتی را نشان می‌دهد.

پس از مشخص شدن جزئیات ورود و خروج از معامله طبق نمودار سهم، حداکثر مقدار ریسک را طبق استراتژی مدیریت سرمایه معین نموده و به منظور تعیین حجم موقعیت معاملاتی مذکور، باید مقدار ریالی ضرر احتمالی را بر حاصل تفریق نقطه ورود تا حد ضرر تقسیم نماییم.

۹۲۳۰ = (۴۹۰-۴۲۵) ÷ ۰۰۰/۶۰۰

سپس بر اساس مقدار حجم بدست آمده، بازده و بقیه جزئیات معامله مشخص خواهند شد.در نتیجه مشاهده می‌کنیم که، با مدیریت حجم معاملات و تعیین نقاطه خروج بهینه، به سادگی می‌توان ریسک را کنترل نموده و از بروز شرایط بحرانی در فرآیند معامله‌گری خود، پیش گیری کنیم.در مقالات بعدی، به تشریح کامل مفاهیم حد سود و زیان و بهترین روش‌های انتخاب نقاط خروج از بازار خواهیم پرداخت.

ارزش معاملات خرد چیست و نحوه محاسبه آن در بورس چگونه است؟

در این مقاله از دلفین وست، قصد داریم تا با مفهوم معاملات خرد و نحوه محاسبه آن‌ها آشنا شویم. روزانه معاملات بسیاری در بورس انجام می‌شوند. خرید و فروش‌های بسیار با قیمت‌ها و حجم‌های متفاوت از طرف سرمایه‌گذاران صورت می‌گیرد. در این بین استناد به همین حجم و ارزشی که معاملات می‌سازند، راهی برای انتخاب درست است. اگر می‌خواهید سرمایه‌گذار موفقی باشید، این مورد می‌تواند به شما کمک بزرگی کند. معاملات در بورس به سه شکل خرد، بلوکی و عمده انجام می‌شوند. این که هر یک از این موارد چه حجمی از معاملات بازار را به خود اختصاص می‌دهند، یکی از محاسباتی است ک با تابلو خوانی بورس می‌توان انجام داد. در ادامه ابتدا به سوال ارزش معاملات خرد چیست پاسخ می‌دهیم و سپس به نحوه محاسبه ارزش معاملات خرد در بورس می‌پردازیم.

ارزش معاملات خرد چیست؟

سرمایه‌گذاران حرفه‌ای برای آن که بهترین سهام را انتخاب کنند، از معیار معاملات خرد برای تصمیم‌گیری استفاده می‌کنند. حجم و ارزش معاملات خرد در بورس می‌تواند میزان نقدینگی روزانه بازار را مشخص کرده و درمورد خرید و فروش سهام مورد نظر سرمایه‌گذار اطلاعات خوبی به او بدهد. چرا که در طول یک روز معاملاتی سهام هر نماد در قیمت‌ها و حجم‌های مختلفی به فروش می‌رسد و این‌ها اطلاعاتی مهمی هستند.

ارزش معاملات خرد در بورس

اگر ارزش تمام معاملات انجام شده روی سهام شرکت‌های حاضر در بازار بورس را با هم جمع کنیم، به ارزش معاملات خرد می‌رسیم. نحوه محاسبه ارزش معاملات خرد بورس به این صورت است که باید مقدار معاملات بلوکی را از مقدار ارزش کل معاملات کم کنیم. برای آن که ارزش کل معاملات را به دست آوریم، کافی است حجم معاملات را در تعداد کل آن‌ها ضرب کنیم.

نحوه محاسبه ارزش معاملات خرد در بورس

اگر به صفحه اصلی وب سایت بورس اوراق بهادار تهران مراجعه کنید، خواهید دید که اطلاعات مربوط به بازار در آن درج شده است. در این بخش می‌توانید وضعیت بازار، شاخص کل، حجم، ارزش و تعداد معاملات بورس را ببینید.
حال پیش از آن که به محاسبه ارزش معاملات خرد در بورس بپردازیم، باید درمورد چند مفهوم صحبت کنیم.

معاملات عمده به چه معنی است؟

حال که دیدیم معاملات خرد بورس چیست، نوبت به معاملات عمده رسیده است. برای آن که یک معامله را کلان بدانیم، باید دو ویژگی را در نظر بگیریم. چنانچه تعداد سهام مورد معامله از درصد مشخصی از کل سهام شرکت بیشتر باشد و حجم معاملات شرکت در بازه زمانی معینی از حجم معاملات بازار بیشتر باشد، معامله عمده است.

معاملات بلوکی چیست؟

هنگامی که حجم بزرگی از سهام یک شرکت بدون توجه به قوانین محدودیتی خرید و فروش شود، معامله بلوکی رخ داده است. این معاملات برای آن که تأثیر کمتری در قیمت‌ها و بازار سرمایه داشته باشند، خارج از بازار و ساعت معاملاتی انجام می‌شوند.

در معاملات بلوکی که با نام سفارشات بلوکی نیز شناخته می‌شوند، حجم از معاملات خرد بیشتر است. بیشتر افرادی که در این معاملات شرکت می‌کنند، اشخاص حقوقی هستند و قیمت معامله نیز بیشتر از معاملات خرد است. این نکته را به یاد داشته باشید که سرمایه‌گذاران معاملات بلوکی، تا روز عرضه سهام از زمان آن اطلاع ندارند.

ارزش کل معاملات چگونه محاسبه می‌شود؟

ارزش معاملات بورس در یک روز از حاصل‌ضرب تعداد کل معاملات در حجم معاملات به دست می‌آید. حال به محاسبه ارزش معاملات خرد بر می‌گردیم. محاسبه این نرخ بسیار ساده است. کافی است ارزش معاملات بلوکی را از ارزش کل معاملات کم کنیم تا نتیجه مورد نظر به دست بیاید. همچنین با توجه به این موضوع که ارزش معاملات خرد، وضعیت بازار را مشخص می‌کند، اگر ارزش معاملات یک نماد روزانه مبلغی بین 500 تا 600 میلیارد تومان داشته باشد و این روند چندین روز به همراه تعادل یا افزایش نرخ ادامه داشته باشد، یعنی نقدینگی به بازار تزریق شده است. بنابراین ارزش معاملات می‌تواند معیاری برای تصمیم‌گیری‌های روزانه محسوب شود.

مثالی از محاسبه ارزش معاملات سهام هر نماد

نماد الف را به عنوان یک نماد فرضی در نظر بگیرید. تصور کنید سه شخص 1، 2 و 3 در یک روز معاملاتی سهام این نماد را به ترتیب زیر خریداری کرده-اند.

• سرمایه‌گذار شماره 1: 500 سهام هر کدام به ارزش 1000 تومان. جمعاً 500 هزار تومان خرید.
• سرمایه‌گذار شماره 2: 1000 سهام هرکدام به ارزش 900 تومان. جمعاً 900 هزار تومان خرید.
• سرمایه‌گذار شماره 3: 500 سهام هر کدام به ارزش 500 تومان. جمعاً 250 هزار تومان خرید.

اگر بخواهیم ارزش کل معاملات روزانه نماد را محاسبه کنیم، باید این سه مورد را باهم جمع کنیم. بنابراین در این روز خاص، برای نماد فرضی الف، جمعاً 1 میلیون و 650 هزار تومان خرید صورت گرفته است.

سخن پایانی

ارزش معاملات در بورس یکی از فاکتورهای مهم در تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران است. این افراد می‌توانند با استفاده از تابلو خوانی اعداد و ارقام مورد نیاز خود را استخراج کرده و با یک جمع و تفریق ساده، نیاز خود را بر طرف کنند. از آن جایی که میزان نقدینگی با ارزش معاملات خرد رابطه مستقیم دارد، می‌توان به این نرخ به چشم فاکتوری قابل اتکا نگاه کرد. تابلو خوانی یکی از کاربردی‌ترین مهارت‌هایی است که هر سرمایه‌گذاری باید پیش از ورود به بازار سرمایه فرا بگیرد. تابلو نمادهای حاضر در بازار بورس را می‌توانید در سایت اوراق بهادار تهران مشاهده کنید. به غیر از تابلو به صورت تفکیک شده، در صفحه اصلی این سایت آمار و ارقام کلی بازار نیز قابل مشاهده است. اگر می‌خواهید در سرمایه‌گذاری بورس و سایر بازارهای مالی موفق عمل کنید، می‌توانید با دوره‌های آموزشی ما در دلفین وست همراه شوید و جمع سرمایه‌گذاران موفق و خانواده ما بپیوندید. مشاوران و اساتید مجرب در مجموعه ما آماده کمک و خدمت‌رسانی به شما هستند.

برای یادگیری “یک سرمایه گذار چه چیزهایی را باید بداند” مسیر زیر را به شما پیشنهاد می‌کنیم:

ارزش معاملات خرد بورس چیست؟

یک سرمایه‌گذار حرفه‌ای برای خرید یک سهم و انجام معاملات در بازار سهام، باید به ارزش معاملات خرد انجام شده و حجم نقدینگی وارد شده به بازار در آن روز توجه کند. زیرا در طی یک روز کاری، سهام شرکت‌ها در قیمت و حجم‌های گوناگون معامله می‌شود و مجموع این اطلاعات به سرمایه‌گذار در رابطه با خرید یا فروش سهام مورد نظر کمک می‌کند.

به مثال زیر توجه کنید

آقای غفاری در روز یکشنبه، ۱۰۰۰ سهم را به قیمت هر سهم ۵۰۰ تومان خریداری می‌کند؛ ارزش معاملات آقای غفاری در روز یکشنبه، ۵۰۰ هزار تومان است.

اگر خانم رحیمی در همان روز، ۲۰۰۰ سهم با قیمت هر سهم ۴۰۰ تومان خریداری کند؛ ارزش معاملات او در آن روز ۸۰۰ هزار تومان است. اگر به همین ترتیب ارزش کلیه معاملاتی که در طول یک روز انجام می‌شود را با هم جمع کنیم، ارزش معامله آن سهم در طی آن روز کاری به دست می‌آید.

ارزش معاملات به چه معناست؟

به مجموع ارزش کل معاملات انجام شده بر روی سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس، ارزش معاملات می‌گویند. در واقع با توجه به این نکته که ارزش معاملات نشان‌دهنده‌ی حجم نقدینگی در بازار است، بررسی آن به ما کمک می‌کند تا زمان مناسب برای خرید و فروش سهام را تشخیص دهیم. به این صورت که، افزایش ارزش کل معاملات بازار نشان از ورود نقدینگی و روند مثبت آن بازار دارد و کاهش ارزش معاملات بازار نیز حکایت از زمان نامناسب جهت سرمایه‌گذاری دارد.

ارزش معاملات کل از ضرب تعداد کل معاملات در حجم معاملات کل بدست می آید و برای مشاهده رقم دقیق آن می‌توان از سایت بورس اوراق بهادار به نشانی tsetmc.com استفاده کرد.

در نظر داشته باشید که معاملات در بازار اوراق بهادار به ۳ دسته معاملات خرد، معاملات عمده و معاملات بلوکی تقسیم می‌شود.

ارزش معاملات خرد بورس

اگر معاملات بلوکی را از ارزش کل معاملات روزانه کم کنیم، به ارزش معاملات خرد دست می‌یابیم.

در زیر، ارزش معاملات پلیمر آریا ساسول در طی یک روز معاملات را مشاهده می‌کنید:

با توجه به این نکته که مبنا تصمیم‌گیری در رابطه با ارزش بازار، ارزش معاملات خرد است می‌توان بیان کرد در صورتی که ارزش معاملات خالص روزانه سهام شرکت‌ها بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیارد تومان باشد و این فرایند طی دو تا سه روز ادامه داشته باشد و در عین حال، سهام شرکت‌ها متعادل باشد و یا روند صعودی را تجربه کند، نقدینگی وارد بازار می‌شود.

بنابراین در نظر گرفتن ارزش معاملات و بازار باید به عنوان یکی از معیارهای مورد بررسی هر سرمایه‌گذاری به صورت روزانه به حساب بیاید.

ترتیبی که برای خواندن مقالات آنچه یک سرمایه گذار بورس باید بداند (مفاهیم و اصطلاحات مهم بورس) به شما پیشنهاد میکنیم:

از سال 1390 که مجموعه خانه سرمایه شروع به کار کرد با برگزاری ۳۱ دوره جامع آموزشی بلند مدت، بیش از ۶۰۰۰ تحلیلگر را وارد بازار سرمایه کرده‌ایم. تمام تلاش من و همکارانم ایجاد مرجعی برای آموزش واقعی و صحیح موفقیت مالی و سرمایه گذاری بوده است مرجعی که کمک می کند زندگی بهتری برای خود و اطرافیانمان بسازیم.

ارزش معاملات در بورس چیست؟

همان‌طور که می‌دانید در بازار بورس افراد همواره با چالشی مبنی بر یافتن بهترین فرصت جهت سرمایه گذاری روبرو هستند؛ از این رو روش های مختلفی جهت تحلیل بازار و رویدادهای آن طراحی شده است. جهت بهره مندی از این روش ها در ابتدا نیاز به آشنایی با اصطلاحات رایج و همچنین مفاهیم آن دارید.

اگر هنوز اطلاعات تکمیلی در مورد بورس ندارید مطلب بورس چیست؟ را مطالعه فرمایید.

از مفاهیم مهم که در ادامه به آن خواهیم پرداخت، “ارزش معاملات در بورس” و ارزش کل معاملات چگونه محاسبه می‌شود؟ به موازات آن “ارزش بازار” است؛ آشنایی با این دو مورد کمک شایانی به شما در درک بازار خواهد کرد.

مفهوم ارزش معاملات بورس و کاربرد آن

“ارزش معاملات در بورس” در اصل معیاری است جهت تخمین حجم نقدینگی در بازار و یافتن زمان مناسب سرمایه گذاری. به عبارتی شما با اطلاع از ارزش ریالی کل داد و ستدهای انجام شده در روز (تا لحظه ای که آن را مشاهده می کنید)، موفق به تخمین حجم نقدینگی همان روز می‌شوید که این مورد یکی از فاکتورهای مهم جهت یافتن بهترین زمان سرمایه گذاری است.

برای مشاهده ارزش معاملات هر نماد می‌توانید به سایت tsetmc.com مراجعه نمایید.

بدیهی است که افزایش ارزش سهام در یک نماد خاص، نشان دهنده افزایش سرمایه گذاری در سهم مذکور و رشد قیمت آن است؛ گفتنی است این مورد در رابطه با کل بازار سهام نیز صدق می کند؛ افزایش ارزش کل معاملات بازار، گویای ورود نقدینگی و روند مثبت بازار بوده و از طرفی برعکس این مورد نیز صادق است؛ کاهش ارزش معاملات بازار گویای زمان نامناسب جهت سرمایه گذاری خواهد بود. دقت نمایید گرچه توجه بر این مورد می تواند راهنمای شما جهت سرمایه گذاری سود ده باشد، ولی این موضوع به تنهایی کافی نبوده و استفاده از روش‌های تحلیلی دیگر در کنار آن ضروری است.

مفهوم ارزش بازار

از مفاهیم دیگری که درک آن در کنار ارزش معاملاتی حائز اهمیت است، “ارزش بازار” است؛ چراکه با بررسی ارزش معاملاتی، شما دیدگاه کوتاه مدتی جهت انجام سرمایه گذاری به‌دست می آورید. از آنجایی که روند صعودی و یا نزولی بودن سهام یک نماد معمولا نمی‌تواند برای مدت زمان طولانی ادامه یابد، لذا نیاز به دیدگاه دیگری جهت تحلیل روند سهام یک نماد برای زمان طولانی‌تر در این جایگاه حس می‌شود. نحوه محاسبه ارزش بازار برای هر نماد به شرح زیر است:

تعداد سهام کل شرکت × قیمت هر سهم (قیمت پایانی سهم در روز معاملاتی) = ارزش بازار

طبق فرمول بالا، تعیین ارزش بازار، بسته به دو پارامتر قیمت سهام و تعداد آن خواهد بود؛ به طوری که با افزایش و یا کاهش قیمت سهام، ارزش بازار آن به صورت صعودی و یا نزولی تغییر خواهد کرد و از طرفی در صورت ثابت ماندن قیمت و افزایش تعداد سهام، ارزش بازار مشمول تغییر مثبت خواهد شد؛ از این رو بسیاری از افراد تحت تاثیر این روند قرار گرفته و با افزایش ارزش بازار شرکتی، آن را بزرگ‌تر و معتبرتر پنداشته و به سرمایه گذاری در آن می پردازند. این تفکر تا حدودی صحیح بوده و می‌توان گفت ریسک سرمایه گذاری در این حالت کمتر خواهد بود؛ اما در نظر داشته باشید در شرکت های کوچک‌تر با ارزش دارایی پایین‌تر، در صورت رشد سهام، سودآوری خوبی برای سرمایه گذاران به عمل می آید.

مورد دیگر مربوط به قیمت هایی است که خرید و فروش سهام شرکت با آن صورت می گیرد. ممکن است این قیمت ها حقیقی نباشد و بارها مشاهده شده که قیمت سهامی به صورت غیر منطقی بیش از حد بالا و یا پایین است؛ از آنجایی که قیمت سهام یکی از پارامترهای محاسبه ارزش بازار است، لذا در صورت دستکاری قیمت، نمی‌توان ارزش بازار آن شرکت را معیاری جهت سرمایه گذاری (در آن زمان خاص) در نظر گرفت؛ در این شرایط می‌توانید به بررسی قیمت سهام شرکت های مشابه آن (از نظر نوع فعالیت) بپردازید تا درک بیشتری از قیمت حقیقی به دست آورید. آخرین موردی که در این بخش توجه به آن پیشنهاد می‌شود، “حجم معاملات” است. حجم معاملات به معنی تعداد کل خریداران و فروشندگان و در کل میزان فعالیت بازار است. این مورد رابطه مستقیم با قیمت سهام داشته و معمولا رشد این دو را به موازات یکدیگر می‌توان مشاهده کرد که گویای پویایی بازار در آن بازه زمانی است.

با توجه به اینکه مراجعه به “سایت مدیریت فناوری بورس تهران” جهت مشاهده ارزش معاملات ضروری است، لذا در ادامه توضیحاتی در این باره ارائه خواهد شد:
پس از ورود به سایت بلافاصله جداولی را مشاهده خواهید کرد که اطلاعات آن مربوط به بازارهای بورس و فرابورس بوده و علاوه بر توضیحات قبل، نمادهای پر بیننده و موثر بر شاخص ها و همچنین تغییرات آن‌ها نیز در این جداول قابل رویت هستند.

در تب های بعدی به ترتیب می‌توانید به بررسی موارد زیر بپردازید:

• بورس اوراق بهادار تهران: این بخش خود شامل زیر مجموعه های متفاوتی است که در آن می‌توان اطلاعات کامل شاخص ها (شاخص های منتخب، برترین گروه های صنعت و …)، نوسان قیمت ها، میزان عرضه و تقاضای هر نماد، بازار ابزارهای مشتقه و اوراق بدهی را مشاهده نمایید.
• فرابورس ایران: زیر مجموعه های این تب غالبا همانند “بورس اوراق بهادار تهران” بوده، ولی دارای بخش های اضافه تری شامل: شرکت‌های کوچک و متوسط، بازار پایه و مشتقه است.
• بورس انرژی ایران: بورس انرژی، یک بورس کالایی به حساب می آید و اطلاعات مربوط به این بازار شامل: عرضه های پیش رو و انجام شده، بازار عمده فروشی، صندوق های قابل معامله در بورس، اوراق گواهی ظرفیت و … در تب های مختلف آن قابل دسترسی است.

• شبکه کدال: کدال شبکه ای جهت درج گزارشات کلیه ناشران سهام در بازار بورس است که دسترسی به این گزارشات از طریق همین بخش و همچنین مراجعه به سایت کدال فراهم است.

• صندوق های سرمایه گذاری: همان‌طور که از نام آن پیدا است، می‌توانید اطلاعات صندوق های سرمایه گذاری را در این تب مشاهده نمایید.

• بورس کالا: آخرین تب این بخش مربوط به عرضه کنندگان کالا در بورس است که در آن می‌توان اطلاعات سلف استاندارد بورس کالا، صندوق های کالایی، گواهی سپرده کالایی، نمای بازار آتی، قیمت نمادهای فیزیکی و … را مشاهده کرد.

سخن آخر

ارزش یک معامله در بازار بورس هیچگاه با اتکا بر یک مورد خاص مشخص نمی گردد؛ در نظر داشته باشید با توجه به نوع معاملات، دیدگاه های متفاوتی جهت دریافت سود وجود دارد و بسته به آن نیز روش های تحلیل مختلف و توجه به المان های متفاوتی پیشنهاد می‌شود. مشخصا سرمایه گذاری طولانی مدت و کوتاه مدت، نوسان گیری، بورس کالا و یا اوراق بهادار و … هر کدام دارای ویژگی های خاص خود بوده و نیازمند تحلیلی متفاوت هستند. از طرفی مطالعه روش های تحلیل، بدون آشنایی با مفاهیم آن احتمالا نتیجه مثمر ثمری به همراه نخواهد داشت. در نتیجه بهترین راه، حرکت موازی در جهت “آشنایی با مفاهیم” و “آموزش دوره ها و تحلیل ها” می‌تواند باشد.

ارزش معاملات خرد بورس و نحوه محاسبه آن

هر معامله‌ای که سهامداران خرد انجام می‌دهند، ارزش مشخصی دارد. مثلا فرض کنید که آقا یا خانم الف امروز ۱۰۰۰ سهم یکی از شرکت‌های بورسی را به قیمت هر سهم ۶۰۰ تومان خریده است. در این صورت ارزش معامله او (بدون احتساب کارمزد و مالیات) ۶۰۰ هزار تومان خواهد بود. در همین جلسه معاملاتی، آقا یا خانم ب هم اقدام به خرید ۲۰۰۰ سهم یکی از شرکت‌ها به قیمت هر سهم ۸۰۰ تومان کرده است. ارزش این معامله هم یک میلیون و ۶۰۰ هزار تومان خواهد بود. اگر ارزش تمام معاملات خرد در یک روز کاری را جمع بزنیم، ارزش کل معاملات خرد در آن روز را به دست آورده‌ایم.

نکته یک: ارزش معاملات خرد را می‌شود برای کل بازار، بازار بورس، بازار فرابورس یا حتی یک نماد خاص محاسبه کرد.

نکته ۲: ارزش معاملات سهام یک شرکت از ضرب حجم معاملات در قیمت سهم به دست می‌آید. اگر مجموع ارزش معاملات کل نمادهای بازار را حساب کنیم، ارزش کل معاملات را به دست آورده‌ایم.

ارزش کل معاملات در بورس را از کجا ببینیم؟

منظور از ارزش معاملات در بورس مجموع ارزش تمام معاملات (معاملات خرد، معاملات بلوکی، معاملات اوراق بهادار و…) انجام‌شده در یک روز کاری است. این عدد را به‌راحتی می‌توانید در صفحه اول سایت مدیریت فناوری بورس تهران یا همان tsetmc.com ببینید.

نکته: دقت کنید که در این صفحه آمار و اطلاعات مربوط به بورس و فرابورس به صورت جداگانه به نمایش در می‌آید و گاهی از «ارزش معاملات بورس و فرابورس» صحبت می‌شود که منظور مجموع ارزش معاملات در این دو بازار است.

انواع معاملات در بورس

معاملات در بورس به سه شکل انجام می‌گیرد: عمده، بلوکی و خرد. می‌شود با استفاده از اطلاعاتی که در تابلو سهام مختلف منتشر می‌شود، ارزش این معاملات را محاسبه کرد و مشخص کرد که هر کدام از این‌ها چه درصدی از حجم کل معاملات را به خود اختصاص می‌دهند.

معاملات عمده

اگر تعداد کل سهام یک شرکت بورسی بیشتر از سه میلیارد سهم باشد، در صورتی که حداقل یک درصد از تعداد کل سهام شرکت بخواهد معامله شود، معامله عمده محسوب خواهد شد. درمورد شرکت‌هایی که کمتر از سه میلیارد برگه سهم دارند، برای انجام معامله عمده باید حداقل پنج درصد از سهام شرکت معامله شود.

معاملات عمده برای شرکت‌های فرابورسی هم به این شکل است: اگر تعداد کل سهام شرکت بالای یک میلیارد باشد، معامله عمده در صورتی می‌تواند انجام شود که حداقل یک درصد از سهام شرکت معامله شود. اگر تعداد سهام شرکت کمتر از یک میلیارد باشد، برای معامله عمده باید حداقل پنج درصد از سهام شرکت دست‌به‌دست شود.

معاملات بلوکی

اگر تعداد سهامی که قرار است معامله شود بیشتر از ۵۰ برابر محدودیت حجمی هر سفارش در بازار عادی باشد، معامله باید به صورت بلوکی انجام شود. البته با این شرط که معامله بلوکی مورد نظر کمتر از حد نصاب معامله عمده باشد. یعنی اگر ۵۰ برابر محدودیت حجمی هر سفارش بیشتر از حد نصاب معامله عمده باشد، آن معامله باید به صورت عمده انجام شود.

نکته: یکی از تفاوت‌های معاملات بلوکی و عمده این است که برای انجام معاملات عمده، باید از ارزش کل معاملات چگونه محاسبه می‌شود؟ قبل اطلاعیه‌ای منتشر شود که در آن اطلاعاتی از قبیل تاریخ، قیمت و حجم عرضه درج می‌شود. ولی برای انجام معاملات بلوکی نیازی به انتشار چنین اطلاعیه‌ای نیست و سهامداران درشت می‌توانند بدون اعلام قبلی، معامله بلوکی انجام بدهند.

معاملات خرد

منظور از معاملات خرد هم معاملاتی است که من و شما و سایر سهامداران خرد در حجم‌های پایین انجام می‌دهیم. ویژگی اصلی معاملات خرد این است که تقریبا هر روز در تمام نمادهای بورسی و فرابورسی (اگر نماد بسته نباشد) معاملات خرد داریم و این معاملات را تعداد بسیار زیادی از فعالان بورسی انجام می‌دهند.

معاملات عمده و بلوکی بیشتر اوقات اهدافی را دنبال می‌کنند که با اهداف معامله‌گران خرد فرق می‌کند. مثلا ممکن است شخصی حقیقی یا حقوقی با خرید عمده سهام شرکتی به دنبال صندلی مدیریتی آن شرکت باشد، اما اکثر معامله‌گران خرد به دنبال کسب سود کوتاه‌مدت و میان‌مدت از طریق معامله سهام هستند. بنابراین حجم و ارزش معاملات خرد اطلاعاتی را می‌تواند در اختیارمان بگذارد که شاید معاملات بلوکی فاقد آن‌ها باشد.

منظور از ارزش معاملات خرد چیست؟

تا اینجا با ارزش کل معاملات (در بورس و فرابورس) و انواع معاملات (عمده، بلوکی و خرد) آشنا شدیم. به این ترتیب می‌توانیم حدس بزنیم که ارزش معاملات خرد را چگونه می‌شود محاسبه کرد: اگر ارزش کل معاملات عمده و بلوکی را از ارزش کل معاملات کم کنیم، ارزش معاملات خرد به دست می‌آید.

ارزش معاملات خرد را می‌شود برای کل بازار (بورس و فرابورس)، بورس، فرابورس یا یک سهم خاص محاسبه کرد.

در حال حاضر سایت‌ها و کانال‌هایی وجود دارند که اطلاعاتی از این دست را استخراج و رایگان منتشر می‌کنند. اما یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای دسترسی به ارزش معاملات خرد بازار بورس مراجعه به ارزش کل معاملات چگونه محاسبه می‌شود؟ سایت بورس اوراق بهادار تهران به نشانی tse.ir است. در این سایت می‌توانید از منوی «اطلاعات بازار» گزینه «نگاهی به وضعیت بازار (روزانه)» را انتخاب کنید. در فهرستی که باز می‌شود می‌توانید هر روزی را که می‌خواهید انتخاب کنید و فایل پی‌دی‌اف مربوط به آن روز را دانلود و مشاهده کنید.

محاسبه ارزش معاملات خرد با فیلترنویسی

گفتیم که برای محاسبه ارزش معاملات خرد باید ارزش معاملات عمده و بلوکی را از ارزش کل معاملات کم کنیم. ارزش کل معاملات بورس و فرابورس را می‌شود در صفحه نخست سایت مدیریت فناوری بورس یا همان tsetmc.com دید. اما برای محاسبه ارزش معاملات عمده و بلوکی چه کاری باید انجام بدهیم؟

ساده‌ترین راه استفاده از قابلیت‌های فیلترنویسی سایت مدیریت فناوری بورس است. فیلترنویسی یکی از تکنیک‌های مهم برای بررسی و تحلیل اطلاعات معاملات انواع اوراق بهادار است که اگر به این تکنیک تسلط پیدا کنیم، می‌توانیم از آن برای شناسایی سهام مناسب برای سرمایه‌گذاری بهره بگیریم. به هر صورت در اینجا می‌خواهیم استفاده ساده‌ای از فیلترنویسی داشته باشیم و ارزش کل معاملات خرد را محاسبه کنیم.

برای فیلترنویسی اول از همه باید به بخش «دیده‌بان بازار» در سایت tsetmc.com برویم. برای این کار کافی است که صفحه اصلی این سایت را باز کنید و در قسمت بالا و سمت چپ صفحه، روی گزینه «دیده‌بان بازار» کلیک کنید.

ایجاد تنظیمات مناسب

در این صفحه با اطلاعات و گزینه‌های زیادی مواجه خواهید شد که در نگاه اول ممکن است گیج‌کننده به نظر برسد. قبل از هر چیز، باید به قسمت تنظیمات وارد شویم تا تنظیمات مناسب و مورد نظر خودمان را اعمال کنیم. گزینه «تنظیم‌ها» در بین منوهای بالای صفحه است. روی این گزینه کلیک کنید.

بعد از ورود به این قسمت، تنظیمات را مانند تصویر زیر انجام دهید و روی گزینه «ذخیره تنظیم‌ها» کلیک کنید.

دقت کنید که برای ذخیره شدن تنظیمات، باید در سایت عضو باشید. اگر عضو سایت نیستید، ابتدا در آن عضو شوید و بعد از ورود به سایت، به کارتان ادامه بدهید.

تنظیمات مناسب برای قالب نمایش

برای اینکه آمار و اطلاعاتی که مد نظر داریم به شکل بهتری به نمایش در بیاید، باید تنظیمات مربوط به «قالب نمایش» را شخصی‌سازی کنیم. برای این کار کافی است از گزینه‌های بالای صفحه گزینه «قالب نمایش» را انتخاب کنید و در کادری که باز می‌شود، روی گزینهٔ «ساخت قالب» کلیک کنید.

سپس پنجره مربوط به تنظیمات قالب نمایش باز خواهد شد. در این قسمت تنظیمات را مانند تصویر زیر وارد و در آخر روی گزینه «ذخیره قالب شخصی» در پایین صفحه کلیک کنید.

اگر هم به نمایش اطلاعات دیگری به جز چیزی که در اینجا هست نیاز دارید، کافی است در ردیف‌های بعدی اطلاعات مورد نظر خودتان را اضافه کنید.

اکنون برای اینکه قالب شخصی خودتان را فعال کنید، کافی است روی گزینه «قالب نمایش» کلیک کنید و از کادری که باز می‌شود گزینه «قالب شخصی» را انتخاب نمایید.

فیلتر ارزش معاملات عمده و بلوکی

در مرحله بعدی باید فیلترهای مربوط به معاملات عمده و بلوکی را وارد کنیم. برای این کار ابتدا باید در بین گزینه‌های بالای صفحه، روی گزینه «فیلتر» کلیک کنیم.

در منویی که باز می‌شود روی گزینه «فیلتر جدید» کلیک کنید تا یک فیلتر جدید ساخته شود. حالا روی فیلتری که ساخته‌اید کلیک کنید تا بتوانید فیلتر جدیدتان را مدیریت کنید. در کادری که با عنوان «شرط» مشخص شده، کد دستوری زیر را وارد و سپس روی گزینهٔ «ثبت» کلیک کنید. این کد دستوری در واقع فیلتر «ارزش معاملات عمده» است. می‌توانید از همین نام برای نام‌گذاری فیلتر استفاده کنید.

با کلیک کردن روزی گزینه «ثبت»، اطلاعات مربوط به معاملات عمده نمایش داده خواهد شد. کافی است روی علامت ضربدر در گوشه بالا و چپ کادر مربوط به فیلترنویسی کلیک کنید تا این اطلاعات را ببینید. (در این مطلب از اطلاعات مربوط به معاملات روز چهارشنبه ۱۳ مرداد ۲۴۰۰ استفاده کرده‌ایم).

همان‌طور که در تصویر می‌بینید در این روز معاملاتی هیچ معامله عمده‌ای انجام نشده است.

حالا یک بار دیگر روی گزینه «فیلتر جدید» کلیک کنید و این بار کد دستوری زیر را که فیلتر «ارزش معاملات بلوکی» است، وارد کنید.

این فیلتر هم اطلاعات مربوط به معاملات بلوکی را نمایش خواهد داد.

نکته: همان‌طور که در تصویر می‌بینید، ستون آخر مربوط به ارزش معاملات هر نماد است. این عدد به واحد میلیارد تومان است. مثلا ارزش معاملات بلوکی در نمادی شگویا2 برابر با ۴.۳۵ میلیارد تومان (۴ میلیارد و ۳۵۰ میلیون تومان) بوده است.

همان‌طور که در عکس بالا می‌بینید، در این روز معاملاتی هفت معامله بلوکی انجام شده است. اگر ارزش این معاملات را جمع بزنیم، به عدد ۹۲ میلیارد و ۶۵۰ میلیون تومان خواهیم رسید.

محاسبه ارزش معاملات خرد

همان‌طور که در عکس‌های قبلی دیدیدم، ارزش کل معاملات بورس در این روز، ۷۹۷۰ میلیارد تومان و ارزش کل معاملات فرابورس ۳۵۱۴ میلیارد تومان بوده است. پس ارزش کل معاملات چگونه محاسبه می‌شود؟ ارزش کل معاملات بورس و فرابورس برابر با ۱۱۴۸۴ میلیارد تومان است. اگر اگر از این مبلغ ۹۲ میلیارد کم کنیم، به مبلغ ۱۱۳۹۲ میلیارد تومان می‌رسیم که ارزش کل معاملات خرد بورس و فرابورس در ۱۳ مرداد است.

نکته: در این مبلغ ارزش معاملات اوراق بدهی و مشتقه هم در نظر گرفته شده است. گاهی اوقات از «ارزش معاملات خرد در سهام و حق تقدم» صحبت می‌شود که برای به دست آوردن این عدد، باید علاوه بر ارزش معاملات عمده و بلوکی، ارزش معاملات مربوط به اوراق بدهی و مشتقه را هم از ارزش کل معاملات کم کنیم.

افزایش یا کاهش ارزش معاملات خرد چه معنایی دارد؟

بورس ایران با تمام فراز و نشیب‌هایی که دارد، بازار نوپایی است و با بازارهای سهام توسعه‌یافته فاصله زیادی دارد. با این همه بازار رو به رشدی است و طبیعی است که ارزش معاملات در آن روند صعودی داشته باشد. از سوی دیگر، تورم بالای اقتصاد ایران هم در افزایش ارزش معاملات بورس و فرابورس موثر بوده است.

در یکی ارزش کل معاملات چگونه محاسبه می‌شود؟ دو سال اخیر، ارزش معاملات بورس و فرابورس مرز ۲۰ هزار میلیارد تومان را هم تجربه کرده، هرچند میانگین ارزش معاملات کمتر از این مقدار است. در حال حاضر (مرداد ۱۴۰۰) ارزش معاملات بورس و فرابورس در محدوده ۱۰ هزار میلیارد تومان قرار دارد. بد نیست اشاره کنیم که بعد از افت تاریخی شاخص کل طی یک سال گذشته، ارزش معاملات به محدوده ۲ هزار میلیارد تومان هم رسید.

به هر صورت، ارزش کل معاملات و ارزش معاملات خرد نشانه‌هایی از شادابی و نقدشوندگی بازار هستند. اگر در یک محدوده زمانی مشخص، به‌ویژه بعد از یک افت کلی در شاخص کل، ارزش معاملات خرد رو به افزایش باشد، نشانه این خواهد بود که معامله‌گران خرد به بازار برگشته‌اند و مشغول سرمایه‌گذاری در نمادهای مختلفند. در چنین موقعیتی، انتظار می‌رود این روند ادامه داشته باشد و معامله‌گران خرد با خریدهایی که انجام می‌دهند، سطح عمومی قیمت‌های سهام را بالاتر ببرند. در این حالت، طبق تجربه‌های قبلی فرصت‌های سرمایه‌گذاری بیشترند و خرید سهام مناسب می‌تواند با سود خوبی همراه باشد.