بازگشت بورس به نقطه تعادل

تعادل در بازار سرمایه

روند نزولی بازار سرمایه در هفته جاری درحالی ادامه داشت که برخی صاحب نظران معتقد بودند در هفته جاری و با کاهش ریسک‌های سیاسی، ورق بورس برمی‌گردد و این بازار دوباره حرکت خود را بر مدار صعود آغاز می‌کند؛ اتفاقی که رخ نداد و همچنان سایه برخی اتفاقات سیاسی و تصمیمات اقتصادی بر سر بازار سرمایه سنگینی می‌کند. بورس پس از اصلاح یا ریزشی که نقطه آغاز آن مردادماه بود و تا آبان ماه ادامه داشت، از چندی پیش حرکت نرم و بازگشت بورس به نقطه تعادل آهسته خود را به سمت صعود آغاز کرده بود؛ بطوریکه شاخص کل از یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحد تا یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد صعود کرد. اتفاقی که باعث شد جرقه امیدواری به صعود شاخص کل تا کانال یک میلیون و ۷۵۰ تا ۸۰۰ هزار واحد نیز در ذهن برخی کارشناسان و سهامداران زده شود.

اما این اتفاق نیفتاد و شاخص بورس دوباره حرکت نزولی خود را آغاز کرد؛ بطوریکه به کانال یک میلیون و ۴۰۰ و سپس یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد رسید. این درحالی است که گزارش‌های ماهانه و سودهای محقق شده فصل پاییز شرکت‌ها چشم گیر بودند و رکوردهای فروش برخی شرکت‌ها در آذرماه ثبت شده است. در این راستا بسیاری از کارشناسان بر این باورند که عوامل بیرونی روی روند حرکت بازار سرمایه تاثیرگذار است؛ از اتفاقات سیاسی گرفته تا تصمیمات اقتصادی. البته در هفته گذشته برخی دلیل روند کاهشی بورس را احتمال اتفاقات سیاسی به دلیل سالگرد شهادت سردار قاسم سلیمانی می‌دانستند، اما با گذشت سالگرد، باز هم حال بازار خوب نشد و طی هفته جاری شاهد کاهش‌های چشمگیر شاخص کل بودیم.

بورس؛ آماده صعود است

هومن عمیدی، کارشناس بازارسرمایه درگفت‌وگو با ایرنا به روند معاملات بورس در هفته‌ای که گذشت اشاره کرد و افزود: در هفته منتهی به ١٧ دی ماه شاهد تداوم نوسان در معاملات بازار سرمایه بودیم و به نظر می‌رسد با توجه به ریزش شاخص کل از کانال یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد، مقاومتی مناسب برای شاخص کل در کانال یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد ایجاد شود. وی خاطرنشان کرد: به نظر می‌رسد با توجه به گزارش‌های مثبت ۹ ماهه شرکت‌ها، تثبیت قیمت دلار بازگشت بورس به نقطه تعادل در کانال ۲۵هزار تومان و همچنین با توجه به نزدیک شدن به پایان سال شرایط تحقق سودهای پیش‌بینی شده بودجه‌ها در شرکت‌ها عملیاتی شوند که این امر می‌تواند نویدبخش بازگشت شاخص کل از منطقه یک میلیون و سیصد هزار واحد باشد. این کارشناس بازار سرمایه افزود: ممکن است در صورت بی‌توجهی بازار به شرایط بنیادی، تصمیم‌گیری سهامداران براساس نگرانی‌ها و ترس‌ها شود و به دلیل افت شاخص بورس به کانال کمتر از یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد برای مدتی دیگر شاهد وجود نوسان در معاملات بازار باشیم. وی بحث هدایت نقدینگی به صنایع متفاوت را از جمله مسائل مهم و قابل اهمیت در بازار دانست و افزود: با توجه به اینکه نقدینگی به دنبال بازدهی است؛ بنابراین بین سهامداران چنین تصوری وجود دارد که در سهام شرکت‌های کوچک به علت پایین بودن شناور احتمال کسب بازدهی بالا وجود دارد. عمیدی خاطرنشان کرد: به دلیل کم بودن سهام شناور قابل فروش در سهام شرکت‌های کوچک، عده‌ای سهم‌هایی را به شکل پروژه تعریف می‌کنند و نقدینگی لازم را برای رشد آن سهم آماده خواهند کرد، بنابراین طبیعی است که زمانی عرضه‌ها به پایان می‌رسد صف خرید سنگین و قفل شده‌ای در بازار ایجاد شود که زمینه رشد سهام در بازار را فراهم کنند. وی افزود: در نهایت این امر سبب هدایت جریان نقدینگی به سمت این سهام و افزایش مسوولیت مهم سازمان بورس بر کنترل این شرایط خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه افزود: توجه نکردن به این موضوع باعث شده است تا ارزش بازار سهام شرکت‌های کوچک رشد عجیبی را تجربه کنند، به گونه‌ای که دیگر هیچ تعادلی بین ارزش بازار شرکت‌های کوچک و ارزش بازار شرکت‌های بزرگ برقرار نیست. وی با بیان اینکه در شرایطی چنین اتفاقی در بازار رخ می‌دهد که برای مثال ارزش بازار دو شرکت دامپروری یا مرغداری را برابر با ارزش بازار یک بانک ببینیم که چنین امری در اقتصاد کشور هیچ معنایی ندارد؛ اظهار داشت: چنین شرایطی زمانی در بازار ایجاد می‌شود که جریان نقدینگی بدون تحلیل و فقط به قصد کسب سودآوری سفته بازانه وارد اینگونه گروه‌ها شود و باعث رشد بیش از حد ارزش این دسته از سهم‌ها در بازار خواهد شد.

عمیدی افزود: توجه به این نکته ضروری است که با توجه به بالا بودن نرخ دلار در کانال 25 هزار تومان و شرایط تثبیت گروه‌های صادراتی و ارز محور، چنانچه موانع صادراتی بر سر راه این شرکت‌ها قرار نگیرد شاهد بازدهی معقولی در سهام این شرکت‌ها خواهیم بود. این کارشناس بازار سرمایه اظهار داشت: با توجه به مثبت بودن پارامترهایی مانند نرخ ارز و آمار مثبت تولید و فروش شرکت‌ها امکان رشد معقول بازار تا پایان سال وجود دارد و در کنار آن موقعیت مناسبی برای رشد سهام شرکت‌های صادرات محور وجود دارد. به گفته وی، نحوه بازارگردانی‌هایی که در بازار سرمایه دیده می‌شود، نشان‌دهنده تثبیت قیمت سهام و کف‌سازی مناسب برای سهام شرکت‌ها نیست که این موضوع به عنوان مشکلی بزرگ در بازارگردانی شرکت‌های بورسی و فرابورسی تلقی می‌شود. عمیدی با اشاره به اینکه بازارگردان هدف و برنامه خرید و فروش خود را فقط محدود به تعداد سهامی می‌کند که دارای مجوز هستند، افزود: موضوع قیمت و نقدشوندگی سهم در دستور کار بازار گردان نیست و فقط براساس همان تعداد مجوز داده شده برای بازارگردانی اقدام به خرید و فروش می‌کند. این کارشناس بازار سرمایه گفت: این پدیده باعث شده است تا منابع مالی شرکت‌ها در بازار سرمایه فقط صرف خرید سهام شرکت‌ها شود و با توجه به اینکه این روند، بهای تمام شده بالایی را برای شرکت‌ها دارد؛ بنابراین پیش‌بینی می‌شود که تا پایان سال به دلیل شناسایی نشدن زیان کاهش ارزش سرمایه‌گذاری‌ها، بازارگردان‌ها دیگر به روش فعلی اقدام نکنند و موجب رشد قیمت سهام در اختیار خود تا مرزهای بالاتر از بهای تمام شده خرید سهم شوند. وی روند معاملات بورس را پیش بینی کرد و افزود: در صورت برطرف شدن ریسک‌ها و ترس‌های سرمایه‌گذاران، مولفه‌های بنیادی نشان‌دهنده روند صعودی بازار هستند.

هفته منتهی به 17 دی ماه، هفته‌ای جذاب در بورس کالا بود و با عرضه اولین صندوق‌ کالایی کشاورزی قابل معامله در بازار، زمینه برای حمایت از محصولات کشاورزی در بازار سرمایه فراهم شد، به ویژه آنکه ظرفیت پذیره‌نویسی یک صندوق کالای کشاورزی ظرف مدتی کوتاه و کمتر از یک روز نشان از استقبال سرمایه‌گذاران از این صندوق‌ها دارد. در هفته گذشته نرخ برخی محصولات نیز دچار نوسان شد و بازار تحت تاثیر برخی اختلاف نظرها بر سر قیمت‌گذاری فولاد قرار گرفت.

همچنین در بازار معاملات آتی نیز تحولاتی مشاهده می‌شد. سمانه حسینی، کارشناس بازار سرمایه در این خصوص گفت: این هفته معاملات قراردادهای آتی زعفران با شیب ملایم سیر صعودی را طی کرد، این در حالی بود که در معاملات گواهی سپرده زعفران معاملات آتی تا اواسط هفته روند رو به رشدی را داشت؛ اما در روز چهارشنبه معاملات این گواهی سپرده بدون توجه به روند کلی معاملات آتی دچار ریزش شد. از مهم‌ترین اخبار معاملات آتی و گواهی سپرده می‌توانیم به بازگشایی صندوق‌های مبتنی بر کالای کشاورزی اشاره کنیم که کل واحدهای یک صندوق در روز بازگشایی به فروش رسید. این صندوق‌ها تاثیر بسیار زیادی بر توسعه معاملات گواهی سپرده و بازار آتی خواهند داشت و می‌توانند باعث استانداردسازی بیشتر محصولات کشاورزی شده و به قیمت‌گذاری شفاف‌تر معاملات گواهی سپرده این محصولات بینجامند. این صندوق‌ها همچنین باعث رونق صنعت کشاورزی و کمک به کشاورزان خواهند شد.

بازگشت تعادل به بورس /پیش بینی بازار سهام

به گزارش اقتصادنیوز، بورس تهران معاملات امروز را در شرایطی آغاز می کند که شاخص کل آن در روز گذشته تنها یک دهم درصد افت کرد و نسبت به روز دوشنبه، وضعیت بسیار بهتری داشت.

البته هنوز هم وضعیت طوری نیست که بتوان با اطمینان حرف از رشد شاخص ها زد، اما همین که معاملات متعادل تر شده، جای امیدواری دارد.

یکی از نکات امیدوارکننده در معاملات دیروز، افزایش قدرت خریداران حقیقی بود. شاخص قدرت خریداران حقیقی از عدد 0.79 در روز دوشنبه، به 0.91 در روز سه شنبه رسید. همین که خریداران حقیقی قدرت خود را بازیابی کنند، موضوع بسیار مهمی است و می تواند جهت روند معاملات را تغییر دهد.

در اکوایران ببینید؛

کاهش نمادهای منفی

موضوع با اهمیت دیگر، کاهش تعداد نمادهای منفی بود. دیروز در حالی 356 نماد منفی در بازار وجود داشت که یک روز پیش از آن، تعداد نمادهای منفی 494 عدد بود. با این حساب حدود 140 نماد منفی تبدیل به نمادهای مثبت شدند که همین موضوع در تصمیم گیری افراد تاثیرگذار خواهد بود.

خروج پول حقیقی نیز در معاملات روز گذشته با شیب کمتری انجام شد. در حالی که دوشنبه بیش از 1200 میلیارد تومان خروج پول بازگشت بورس به نقطه تعادل حقیقی از بازار ثبت شده بود، دیروز این عدد به 450 میلیارد تومان رسید. گرچه هنوز هم می توان این عدد برای خروج نقدینگی حقیقی را زیاد دانست، اما همین که شیب خروج پول از بازار کم شده، نکته مثبتی است.

از طرفی دیروز ارزش صفوف خرید بازار به بیش از 800 میلیارد تومان رسید که رقم خوبی است. در مقابل، 120 میلیارد تومان سهام در صفوف فروش وجود داشت که بسیار کوچک تر از عدد صف های خرید است.

پالس منفی از سمت ارزش معاملات

تنها نکته منفی معاملات روز گذشته این بود که ارزش معاملات کاهش داشت. دیروز ارزش معاملات خرد به 5 هزار میلیارد تومان هم نرسید و این در حالی است که روز دوشنبه بیش از 7000 میلیارد تومان معامله خرد در بازار انجام شده بود. همیشه ارزش معاملات به عنوان یکی از مهم ترین پارامترها برای پیش بینی آینده بازار محسوب می شود و اینکه ارزش معاملات کاهش داشته، می تواند در بازار امروز اثر خود را داشته باشد.

معاملات روز گذشته بورس نشان داد فعلا فروشنده ها آن قدر قوی نیستند و از طرفی خریداران هم نیاز به این دارند که اعتماد پیدا کنند که بازار در آینده وضعیت خوبی خواهد داشت تا بتوانند با اطمینان بیشتری نقدینگی خود را تبدیل به سهام کنند. در چنین شرایطی پیش بینی می شود معاملات امروز بورس نوسانی و متعادل باشد.

بازگشت تعادل به بازار سرمایه| ادامه روند امیدوارکننده در بورس

متخصص بازار سرمایه با اشاره به اینکه شاخص کل با رشد تقاضا در سهام شاخص‌ساز از نقطه تعادل گذارنده است، مطرح کرد: روند بازار به گونه‌ای رقم خورده است که روزهای آینده آن می تواند امیدوارکننده باشد.

بازار؛ گروه بورس: در بازار امروز باز هم شاخص‌ها سبز رنگ شروع کردند و تا پایان معاملات نیز، به روند صعودی خود ادامه دادند تا در نهایت بازار امروز باز هم پایانی با روند مثبت را به خود ببیند.

امروز، نماگر اصلی بورس ۲۶ هزار و ۹۴ واحد رشد کرد و به یک میلیون و ۲۱۳ هزار و ۱۵ واحد رسید. شاخص کل هم‌وزن نیز در انتهای معاملات، ۳ هزار و ۶۸۶ واحد افزایش را نشان می‌داد و روی رقم ۳۷۶ هزار و ۸۷۳ واحد متوقف شد.

سهام فلزات اساسی امروز بیشترین صف خرید را داشت و در نهایت شاخص این گروه با افزایش ۳۴ هزار و ۴۶۱ واحدی به رقم ۹۵۱ هزار و ۳۸۴ واحد رسید. وجود تقاضای بالا، تمامی نمادهای این گروه را مثبت کرد و فقط نماد«فلوله» با افت قیمت همراه بود.

امروز، گروه محصولات کانی غیرفلزی بر خلاف روند کلی بازار سرمایه، قرمز رنگ بود و نماد های «کتوکا» و «کمرجان» با ریزش ۵ درصدی بیشترین افت را داشتند. گروه محصولات شیمیایی شاهد روند صعودی در بیشتر نماد های خود بود و نماد«ضپیک» با رشد ۴۰ درصدی بیشترین افزایش را داشت. اکثر نماد های گروه خودرو و ساخت قطعات با افت قیمت همراه بودند. در گروه بانکها و موسسات اعتباری بیشتر نماد ها روند صعودی داشتند که باعث رشد کلی این گروه شدند.

در معاملات روز جاری، نماد «سفارس» بیشترین رشد و نماد«سفاسی» بیشترین ریزش را داشتند. نماد «فولاد» بیشترین تاثیر در مثبت ماندن شاخص کل را داشت.

تحلیلگران بازار سرمایه معتقدند که در روزهای آینده روند متعادل و صعودی را شاهد خواهیم بود و انتظار می‌رود، صف‌های فروش کمتر شوند.

فردین آقابزرگی، کارشناس بازار سرمایه در گفت‌وگو با خبرنگار بازار در رابطه با معاملات امروز بورس گفت: نقطه مناسب شروع حرکت در بازار با شروع فصل مجامع عمومی، همراه با سیگنال‌هایی از ورود و خروج نقدینگی توسط اشخاص حقیقی تلاقی داشته است که منجر به گذر کردن بورس از حالت تعادل شد.

وی در ادامه تصریح کرد: برای اولین بار در سال ۱۴۰۰ ورود پول توسط اشخاص حقیقی انجام شده است که باعث شد سطح عمومی قیمت‌ها و شاخص به طور مناسبی اصلاح شود، اما اطلاعات عمومی و سطح سود و زیان شرکت‌ها نسبت به گذشته مناسب‌تر بوده است و روشن شدن تکلیف انتخابات ریاست جمهوری منجر به افزایش شاخص کل در معاملات شده است چراکه یکی مهم‌ترین ابهامات بازار سرمایه بود.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: من فکر می‌کنم جریان حرکتی بازار به خصوص صحبت‌هایی که در مورد نرخ ارز می‌شد و کاهش آن به زیر ۲۰ هزار تومان تنها حرف‌هایی تبلیغاتی بود که الآن، با دست پیدا کردن به یک ثبات نسبی در بازار ارز و دخالت‌های کمتر در حوزه انتشار اوراق از سوی دولت دغدغه‌های فعالان بازار کمتر کرد.

وی با تأکید بر افزایش قیمت کامودیتی‌ها و نفت در بازارهای جهانی و اثرگذاری آن روی بازار سرمایه مطرح کرد: با توجه به قیمت‌هایی که کامودیتی‌ها در حال معامله شدن هستند، سطح P/E سهم‌ها نشان می‌دهد که عمده صنایع داخلی کشور مانند فولاد، پتروشیمی، پالایشی و کانی جایگاه مناسبی دارد و دلیل اقبال بیش از اندازه بازار همین مسئله است.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: بهترین و بی‌دغدغه‌ترین روش حرکت و چرخش بازار از مدار نزولی به مدار تعادلی این نیست که صف‌های خرید هیجانی تشکیل دهیم، اما روند عمومی قیمت‌ها نشان می‌دهد که بازار بسیار ارزنده است و بسیاری از سهم‌ها زیر ارزش ذاتی در حال معامله شدن هستند.

آقابزرگی در پایان خاطرنشان کرد: شرایط فعلی حکم بر این می‌کند که فعلا نظام هدفمند و برقراری تعادل (نه عرضه آبشاری) به کار گرفته شود؛ عرضه‌هایی که بتواند هیجان را ضمن کنترل قیمت، مانع افزایش قیمت‌ها نشود که می‌توان گفت ایده‌آل‌ترین شرط برای بازار سرمایه است و فکر می‌کنم در ادامه روند بازار هم به همین روش پیش خواهد رفت.

بورس در نقطه «تعادل»

تصمیم‌گیری برای شناخت، خرید، نگهداری و فروش سهام، همواره به عنوان یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های بازیگران بازارهای مالی شناخته می‌شود. برای شناخت سهم مناسب اگر رفتارهای توده وار، تصمیم‌گیری بر اساس شایعات، حرف‌های دیگران و به‌طور بازگشت بورس به نقطه تعادل کلی تمام روش‌های ناکارآمد را کنار بگذاریم و با استفاده از انواع روش‌های کار آمد ارزش‌گذاری، تصمیم‌گیری برای خرید و فروش سهام انجام شود، می‌توان گفت که بازار از نوسان هیجان خارج می‌شود.

ارزش‌گذاری، مقوله‌ای پیچیده و حایز اهمیت است که می‌توان گفت استارت آن با ارزش اسمی سهام که در قانون تجارت آمده است، کلید می‌خورد. بر این اساس، ارزش اسمی، ارزشی است که در زمان تاسیس شرکت برای اوراق سهام منتشر شده تعیین می‌شود. این ارزش، ارزش واقعی نبوده و قیمتی است که در اساسنامه شرکت نیز درج می‌شود. هم‌اکنون ارزش اسمی هر برگه سهم عادی در ایران برابر با ۱۰۰۰ ریال یا ۱۰۰ تومان است. بر اساس آنچه در ماده ۲۹ قانون تجارت آمده است، در شرکت‌های سهامی عام، ارزش اسمی هر سهم عادی نباید از 10000ریال تجاوز کند. ارزش اسمی هر سهم شرکت از تقسیم سرمایه آن شرکت بر تعداد سهام آن به دست می‌‌آید.

گفتنی است که برای آن دسته از شرکت‌ها که قصد افزایش سرمایه از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده دارند، لازم است قیمت هر سهم عادی آنها بالاتر از ارزش اسمی قراربگیرد.

اما یکی از مهم‌ترین روش‌های ارزش‌گذاری سهام در بازار که البته می‌تواند به ارزش گذاری کلی بازار نیز منجر شود، بررسی P/E است. یکی از روش‌های متداول برای ارزش‌گذاری سهام شرکت‌ها، روش P/E است. این نسبت بیان‌کننده نسبت قیمت (Price) یک سهم به پیش بینی سود سهام (EPS) آن است که با سود با حداقل ریسک (شامل سود بانکی و سود اوراق مشارکت) قابل قیاس است. این نسبت دوره بازگشت سرمایه است. به‌طور مثال سود بانکی ۲۰ درصد، به این معناست که دوره بازگشت سرمایه‌گذاری در بانک ۵سال است. یعنی سرمایه‌گذار بعد از گذشت ۵ سال، با سودهای به دست آمده سودی برابر با اصل سرمایه خود کسب کرده است. با توجه به این موضوع P/E مورد انتظار بازار می‌تواند ۵ باشد. حال اگر سود بانکی و سود بدون ریسک کاهش یابد در طرف مقابل P/E بازار رشد خواهد کرد چرا که انتظار زمان بازگشت سرمایه بیشتر می‌شود.

P/E‌ بازار به کدام سو می‌رود؟

حمید مرتضی کوشکی، کارشناس بازار سرمایه در خصوص ارزش‌گذاری این روزهای بازار بر اساس فاکتور P/E در گفت‌وگو با «تعادل» گفت: P/E یکی از فاکتورهای مورد استفاده برای تعیین ارزش سهام است‌. این فاکتور را به نام ارزش‌گذاری سریع نیز می‌توان نامید و یک روش قابل درک برای سرمایه‌گذاران است که در تمام بازارهای مالی از آن استفاده می‌شود. البته باید توجه داشت که ارزش‌گذاری واقعی یک دارایی، براساس جریانات نقد آتی آن دارایی است که با تنزیل آنها به ارزش ذاتی (واقعی) یک دارایی می‌رسیم.

وی افزود: یکی از طبقه بندی‌های P/E به صورت ارزشی و رشدی است که براساس انتظارات از جریانات نقد آتی و عواملی دیگر همچون دارایی محور بودن یک سهام تعیین می‌شود. برای مثال یک سهام یک شرکت P/E۲۰ مرتبه می‌گیرد و دلیل آن ممکن است طرح توسعه در دست اجرای یک شرکت باشد که قرار است در آینده بر جریانات نقدی بیفزاید. در این صورت مشاهده می‌شود که که خود P/E هم انتظارت از جریانات نقدی را در دل خودش لحاظ می‌کند. اما همانند سایر روش‌های ارزش‌گذاری به دنبال تنزیل آن نیست و صرفا بیان می‌کند جریانات نقد آتی می‌تواند باعث شود P/E، ۲۰ مرتبه امروز بسیار کاهش یابد. برخی دیگر بازگشت بورس به نقطه تعادل از شرکت‌ها از جمله پتروشیمی‌ها با توجه به تقسیم سود حداکثری در مجامع، چشم‌انداز رشدی خاصی ندارند لذا سرمایه‌گذاران با در نظر گرفتن این موضوع که سودآوری قرار نیست درآینده تغییر قابل توجهی داشته باشد (جز در جهش‌های ارزی) اقدام به دادن P/E پایین به این شرکت‌ها می‌کنند.

این کارشناس بازار سرمایه در ادامه به بررسی داده‌ای تاریخی بازار از سال ۱۳۸۰ الی مرداد ماه ۱۳۹۸پرداخته و گفت: کمینه P/E تی‌تی‌ام بازار 3.4 مرتبه در سال اسفند ۱۳۸۷ و بیشینه آن 14.4 مرتبه در اسفند ماه ۱۳۸۲ بوده است. بالطبع کمینه P/E می‌تواند در پس نگرانی از آینده و بیشینه آن در پس خوش‌بینی به آینده شکل بگیرد. نمونه بارز این موضوع در مهر ماه سال ۱۳۹۷ بروز کرد، جایی که P/E تی‌تی‌ام بازار به واسط افزایش نرخ دلار تا محدوده ۱۹.۰۰۰ تومان به محدود ۱۰.۴ مرتبه رشد، در آن ایام داغ بودن معاملات بورس کالا و اثر افزایش نرخ دلار باعث ایجاد یک خوشبینی بین اهالی بازار سرمایه شده بود که در نهایت P/E را تا محدوده ۱۰.۴ رشد داد. همچنین براساس داده‌های ماه مرداد ۱۳۹۸ ما شاهد این هستیم که P/E بازار به واسطه رشد سودآوری فصل بهار اما عدم اطمینان از تکرار این سودها در فصول بعدی به محدود ۶ مرتبه کاهش یافته است و به عبارتی همان‌طور که خوشبینی نقش افزایشی P/E را بازگشت بورس به نقطه تعادل بازگشت بورس به نقطه تعادل دارد اینجا بدبینی نقش کاهنده P/E را بازی می‌کند. کوشکی بیان کرد: نکته‌ای که باید به آن توجه جدی داشت، میانگین P/E است که براساس داده‌های ۱۸ ساله در حدود ۶.۶ مرتبه است. تغییرات نرخ ارز، تغییرات اقتصادی، سیاسی و. که باعث شود جریانات نقدی شرکت‌ها تحت تاثیر قرار گیرند که مستقیما روی P/E بازار اثر گذار خواهند بود. مطابق با تئوری‌های مالی در زمان رکود اقتصادی P/E بازار می‌تواند کمتر ازمیانگین و در شرایط رونق، P/E می‌تواند بالاتر از میانگین باشد‌، لذا وضعیت امروز P/E (۶.۱ مرتبه) علاوه بر ترس از آینده سیاسی با نگرش رکودی اقتصاد گره خورده است.

وی افزود: بنابراین داده‌های اقتصادی و تحرکات سیاسی آتی بر روند P/E اثر گذار خواهد بود. البته برخی معتقدند که روند سود سپرده بانکی بر روند P/E اثر‌گذار است، هرچند این موضوع در حد تئوری درست است اما در عمل ما آن را با شدتی که در تئوری بیان می‌کنیم نمی‌بینیم. زیرا پول در بانک چسبندگی دارد و به راحتی از آن خارج نمی‌شود.

بازار زیر نقطه تعادل قرار دارد/اعتماد به بورس باز می گردد؟

در شرایط کنونی برخی کارشناسان معتقدند که بازار نسبت به سال‌های گذشته کم ریسک‌تر شده و آمادگی و زیرساخت‌های لازم برای ورود سرمایه‌گذاران را دارد. بنابراین باید دید که بازار تا پایان سال چه روندی را در پیش خواهد گرفت و آیا این بازاری که بازگشت بورس به نقطه تعادل از نفس افتاده و زیر نقطه تعادل قرار دارد، می‌تواند جانی دوباره بگیرد یا خیر.

به گزارش صدای بورس بازارهای مالی از گذشته تاکنون محلی برای سرمایه‌گذاری دارایی‌های افراد بوده و هستند. بازار سرمایه از جمله بازارهایی است که افراد می‌توانند دارایی‌های خود را در آن سرمایه‌گذاری کرده و انتظار سود نیز داشته باشند. با این وجود اما در سال‌های گذشته بازار سرمایه ایران نوسانات زیادی را تجربه کرده است.

از سال ۹۸ روند ورود سرمایه‌گذاران جدید به بازار سهام شدت گرفت. واگذاری سهام عدالت به مردم نیز این روند را تشدید کرد. در آن زمان، افتخار مسئولان بورس این بود که توانسته‌اند تعداد سهامداران بورس را به ۵۰ میلیون نفر برسانند، غافل از اینکه بازار سرمایه ایران ظرفیت پذیرش این تعداد سهامدار برای خرید و فروش سهام را ندارد.
در بازگشت بورس به نقطه تعادل این میان، مسئولان نیز مردم را به سرمایه‌گذاری در این بازار تشویق می‌کردند که در نتیجه بازار صعود و نزول‌های بسیاری را متحمل شد.
در سال ۹۹ و با توجه به هجوم سرمایه‌گذاران به بورس، بازار روند صعودی به خود گرفت اما به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌ها و دیگر مسائل موجود در بازار و همچنین تنش‌های موجود در دنیا و شیوع ویروس کووید ۱۹ به یکباره بازار شروع به ریزش قیمتی در مرداد ماه کرد. البته در آن زمان (و امروز هم) برخی معتقدند که عامل اصلی سقوط بازار، دخالت دولت و حقوقی‌های بازار در حمایت از دولت بوده است.
در واقع، دولت برای واگذاری سهام خود به بالاترین قیمت، از طریق برخی سرمایه‌گذاران حقوقی اقدام به افزایش صوری قیمت‌ها کرد و در زمان مناسب با واگذاری سهام خود، از بازار بیرون رفت. به این صورت توانست بخش بزرگی از کسری بودجه خود را تامین کند. در نتیجه این اتفاق و پس از آن بازار روند نزولی به خود گرفت و به دنبال آن بسیاری از حقیقی‌ها، سرمایه‌های خود را از بازار بیرون کشیدند. همه این اتفاقات باعث شده که اعتماد سرمایه‌گذاران نسبت به بازار سرمایه از بین برود و بخت از بازار روی برگرداند. در همین حال، برخی معتقدند، ریزش‌های بازار سهام دلایل بنیادی داشته و امروز این بازار به کف خود رسیده است. بنابراین کمترین ریسک را در میان همه بازارها برای سرمایه‌گذاران دارد. با توجه به اینکه اطلاع از وضعیت بازار در سال‌های گذشته در پیش‌بینی وضعیت آن در آینده تاثیرگذار است، روند بازار را از سال ۹۸ تا ۱۴۰۱ در نیم سال‌های نخست آنها بررسی کرده و آنها را با هم مقایسه کردیم.

ارزش کل معاملات بازار در نیمه اول سال ۹۸ تقریبا یک میلیون و ۴۴۵ هزار میلیارد ریال بوده است. حجم معاملات نیز بیش از ۴۸۶ میلیارد و ۵۷۴ میلیون سهم بوده که در تعداد بیش از ۴۰ میلیون و ۵۳۷ هزار مرتبه معامله شده است. همچنین شاخص از محدوده ۲۰۰ هزار واحد تا بیش از ۲۹۷ هزار واحد روندی صعودی را طی کرده است که میانگین آن حدود ۲۴۵ هزار واحد بوده است. ارزش بازار نیز در فروردین ۹۸ عددی بیش از ۳ میلیون و ۷۲۷ هزار میلیارد ریال و در شهریور آن بازار بیش از ۱۱ میلیون و ۴۰ هزار میلیارد ریال ارزش داشته است. میانگین ارزش بازار بیش از ۰۰۰/۳۸۳/۷ میلیارد ریال بوده است. همه این آمار اما در نیمه اول سال ۹۹ افزایش پیدا کرده است و با توجه به ریزشی که بازار در مرداد ماه داشت اینگونه است که کل ارزش معاملات بیش از ۱۳ میلیون و ۹۳۸ هزار و ۸۴۰ میلیارد ریال بوده است.
با توجه به اینکه ارزش معاملات در فروردین ۹۸۳ هزار و ۵۰۶ میلیارد ریال بوده که در مرداد ماه و به دنبال هجوم سرمایه‌گذاران حقیقی به بازار افزایش یافت و سپس با ریزش قیمت سهام در شهریور همان سال این عدد شروع به کاهش کرد. حجم معاملات در نیمه ابتدای همین سال بیش از یک میلیون و ۶۴ هزار میلیارد سهم بوده که تقریبا در ۱۷۴ میلیون و ۷۶۹ هزار مرتبه معامله شده است. شاخص در فروردین در محدوده ۶۹۰ هزار واحد بود که در تیر ماه به یک میلیون و ۹۱۶ هزار واحد رسید.
اما در مرداد ماه بی‌سابقه تاریخ بورس ایران شاخص از مرز ۲ میلیون واحد هم گذشت و پس از آن، روند نزولی آغاز شد. میانگین شاخص در نیمه نخست سال ۹۹ به حدود یک میلیون و ۳۹۰ هزار واحد رسید. همچنین ارزش بازار در فروردین ۳۵ میلیون و ۲۱۵ هزار میلیارد ریال بود و در شهریور به ۶۵ میلیون و ۸۴۴ هزار میلیارد ریال رسید که میانگین بیش از ۰۰۰/۵۲۹/۵۰ میلیارد ریال است.
لازم به ذکر است که ارزش، حجم و تعداد معاملات، همچنین شاخص و ارزش بازار در سال ۹۹ رشد قابل توجهی نسبت به ۹۸ داشته است که بعد از اتفاقات مرداد ماه روند نزولی به خود می‌گیرد. به این صورت که ارزش معاملات بازار سرمایه در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۰ و شروع قرن جدید بیش از ۵ میلیون و ۲۷۷ هزار میلیارد ریال بوده است که نسبت به سال قبل از آن افت چشمگیری داشته است. همچنین بیش از ۸۵ میلیون بار معامله در حجمی بیش از ۷۸۸ میلیارد سهم انجام شده است. در این ۶ ماه شاخص بین ۶۶۴/۱۶۸/۱ و ۵۴۸/۵۱۵/۱ در نوسان بوده و میانگین حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار واحد را کسب کرده است.
ارزش بازار در فروردین ۵ میلیون و ۳۰۰ هزار میلیارد ریال و در پایان نیمه اول سال یعنی شهریور ماه ۵۵ میلیون و ۷۱۲ هزار میلیارد ریال بوده است که میانگین آن عددی بیش از ۰۰۰/۵۰۶/۳۰ میلیارد ریال می‌شود.
در سال جاری و تا پایان روز ۲۰ شهریور معاملات بیش از ۳ میلیون و ۲۲۱ هزار میلیارد ریال ارزش داشته است که در آن بیش از ۸۴۴ میلیارد سهم در ۴۷ میلیون بار معامله شده است. میانگین شاخص در این دوره حدود یک میلیون و ۴۹۰ هزار و از ۲۱۹/۵۱۲/۱ به ۷۳۲/۳۹۰/۱ کاهش پیدا کرده است.
ارزش بازار نیز در فروردین ۱۴۰۱ بیش از ۶۰ میلیون و ۲۳۲ هزار میلیارد ریال بوده و تا ۲۰ شهریور همین سال ارزش بازار به حدود ۵۲ میلیون و ۳۹۳ هزار میلیارد ریال رسیده است. میانگین ارزش بازار از ابتدای فروردین تا اواخر شهریور بیش از ۰۰۰/۳۹۳/۵۲ میلیارد ریال است.
بر این اساس می‌توان نتیجه گرفت که بازار سرمایه در ۴ سال گذشته نوسانات بسیاری را پشت سر گذاشته و در مقطعی پیرو حبابی که در سال ۹۹ به وجود آمد، روند صعودی گرفت و پس از آن با خروج سرمایه و بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران روبه‌رو شد و روند نزولی به خود گرفت و در حال افت است. البته در شرایط کنونی برخی کارشناسان معتقدند که بازار نسبت به سال‌های گذشته کم ریسک‌تر شده و آمادگی و زیرساخت‌های لازم برای ورود سرمایه‌گذاران را دارد. بنابراین باید دید که بازار تا پایان سال چه روندی را در پیش خواهد گرفت و آیا این بازاری که از نفس افتاده و زیر نقطه تعادل قرار دارد، می‌تواند جانی دوباره بگیرد یا خیر.