حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟

و بر اساس آنچه که در مطالب فوق گفته شد حجم مبنا برای شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت دارند ۱ می باشد؛ فقط باید یک سهم در نماد مورد نظر خرید و فروش شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال گردد.

حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟

مشاوره رایگان

برای دریافت مشاوره در مورد چگونگی عضویت در صندوق و شرایط سبد های مختلف کافیست عدد 2 را به سامانه زیر پیامک کنید.

• 02191004770
• [email protected]
• تهران، خیابان بهشتی، پلاک 436، طبقه 4، واحد 15

خانه / سرمایه گذاری و بورس / حجم مبنا در بورس چیست، فرمول و نحوه محاسبه آن

حجم مبنا در بورس چیست، فرمول و نحوه محاسبه آن

حجم مبنا باعث میشود که هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و همچنین از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری شود ما در این مطلب قصد داریم به بررسی حجم مبنا در بورس چیست؟ مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا چیست؟فرمول و محاسبه حجم مبنا، بپردازیم.

حجم مبنا در بورس چیست؟

برای اینکه مفهوم حجم مبنا را درک کنیم اول باید بدانیم واژه حجم یعنی چه؟ در واقع حجم در بازار سرمایه تعداد به سهام یک شرکت گفته می شود و حجم مبنا نیز کمترین تعداد سهمی حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟ حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟ است که باید معامله گردد تا قیمت اصلی سهم توانایی نوسنات چه مثبت و چه منفی را در طول روز داشته باشد.

حجم مبنا در سال ۸۲ به منظور کنترل رشد بی‌رویه قیمت سهام تصویب گردید. و یکی دیگر از عوامل موثر بر قیمت سهام در بورس می باشد.

حجم مبنا برای هر سهم متفاوت می باشد و بر اساس تعداد کل سهام شرکت حساب میشود ولی حجم مبنا در بیشتر موارد برای شرکت های بورسی ۰.۰۰۰۸ تعداد سهام شرکت در نظر گرفته می شود و حجم مبنا برای شرکت های فرابورس ۱ می باشد.

حجم مبنای چه شرکت هایی ۱ است؟

در معاملات شرکت هایی که در فرابورس پذیرفته شده اند حجم مبنا اعمال نمیگردد و به همین دلیل حجم مبنای این شرکت ها ۱ است به این معنی که سهم با هر میزان قیمتی مورد معامله قرار بگیرد تا آن قیمت نوسان خواهد کرد و ربطی هم به حجم معاملات ندارد البته توجه داشته باشید که برای محاسبه قیمت پایانی همان میانگین وزنی را در نظر میگیرند.

علاوه بر شرکت های فرابورسی حجم مبنای سهام شرکت ها هم در روز بازگشایی نماد که میتواند علت های مختلفی مانند افزایش سرمایه، عرضه اولیه، پس از مجمع،تقسیم سود نقدی و … داشته باشد هم ۱ است تا به دلیل اینکه دامنه نوسان در یک چنین روزی وجود ندارد، قیمت سهام طبق عرضه و تقاضا مشخص گردد.

مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا چیست؟

هدف اصلی از مشخص کردن حجم مبنا کنترل بر روی نوسانات قیمت می باشد که ممکن است تحت تاثیر حجم معاملات قرار گیرد.

در حالت کلی به منظور مطمئن شدن از اینکه تغییر قیمت سهام قابل اطمینان باشد منطقی میباشد که تعداد زیادی سهم در قیمت جدید معامله خواهد شد مگر اینکه فقط با معامله یک سهم در قیمت های غیرمنطقی امکان دارد قیمت و نوسان کاذب برای آن سهم بوجود آورد.

پس میزان حجم معاملات طبق اندازه هر شرکت باید زیاد باشد تا بشود به نوسانات قیمت آن متکی شد مگر اینکه در تعداد پایینی از حجم معاملات ریسک بالای قیمت های کاذب از طرف بازیگران و نوسان گیران وجود دارد.

حجم مبنا شیب روند های صعودی و نزولی را متعادل میکند و همانطور که گفته شد هدف اصلی آن منطقی کردن روند قیمتی شرکت هاست و باعث شد تا رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت، در صورت معامله شدن تعداد سهام بالایی باشد.

حجم مبنا باعث شد تا هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت ها کاهش یابد و از ریزش یا رشد بی رویه قیمت سهام شرکت ها جلوگیری کرد و باعث شد که سرمایه گذاران زیادی جذب بورس شوند.

حجم مبنا شرکت ها پس از افزایش سرمایه چگونه است

شرکت های سازمان بورس ممکن است قصد افزایش سرمایه داشته باشند و برای این کار اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه همه سهام شرکت دستخوش تغییراتی خواهند شد و با توجه به شرایط افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت ها کم یا زیاد می شود.

بر همین اساس هم بعد از افزایش سرمایه حجم مبنای شرکت های بورسی تغییر میکند و به محاسبه حجم مبنای جدید برای آن‌ها میپردازند.

حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام چه تاثیری دارد

زمانی که تعداد سهام شرکتی بالا باشد، قطعا حجم مبنای بیشتری هم دارد بر همین اساس، در معاملات سهام شرکت‌های بزرگ که حجم مبنایشان زیاد است، بعضی وقتها نوسانات کمتری نسبت به سهام شرکت‌های کوچک دارند.

افرادی که قصد نوسان‌گیری دارند، قطعا به نوسانات کم راضی نیستند، به این دلیل که سودشان به میزان نوسانات در کوتاه‌مدت استوار می باشد، بر همین اساس بیشتر وقت ها در سهام شرکت‌های کوچک و علی الخصوص سهام شرکت های پذیرفته شده در فرابورس معامله می‌نمایند که حجم مبنایشان ۱ است.

معایب و مزایای حجم مبنا چیست؟

همانطور که در فوق اشاره کردیم حجم مبنا باعث جلوگیری از ایجاد قیمت های کاذب میشود اما به این نکته هم توجه کنید که در مواقعی مانند تشکیل صف های خرید و فروش باعث بلوکه شدن مقدار بسیار زیادی از پول میگردد و باعث میشود نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند شود. تاثیر حجم مبنا بر قیمت سهام بر کسی پوشیده نیست و باید به آن توجه ویژه داشت.

در مواقعی که میزان حجم معاملات بسیار پایین می آید که سرمایه گذاران در بورس در این شرایط می گویند سهم خشک شده است و همچنین نوسانی هم نمی کند.

در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچگونه حجم مبنا و دامنه نوسان باز می کند تا معاملات انجام گیرد و همچنین قیمت مورد نظر خریداران و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.

حجم مبنای یک سهم در کجا قرار دارد؟

برای دسترسی به حجم مبنای یک سهام باید به سایت مدیریت و فناوری بورس تهران مراجعه کرده و در قسمت جست و جو نماد مورد نظرتان را پیدا و به صفحه آن نماد بروید. بطور مثال حجم مبنای نماد چکارن را در تصویر زیر مشاهده می کنید.

فرمول و محاسبه حجم مبنا

با توجه به اینکه در تمامی روزهای سال معاملات انجام نمی شود پس در فرمول حجم مبنا کل سال را در نظر نمیگیریم بلکه تعداد روزهای کاری یک سال را که ۲۵۰ روز است در نظر میگیریم، معمولا هم حجم مبنای روزانه ۰٫۰۰۰۸ کل سهم می باشد.

مثلاً در صورتی که شرکتی به میزان ۱۰۰ میلیون سهم داشته باشد، حجم مبنای آن ۸۰۰۰۰ سهم خواهد بود. بر این اساس، باید کمه کم ۸۰ هزار سهم معامله شود تا میزان تغییرات قیمت آن روز در سهم اعمال گردد. فرمول حجم مبنا به صورت زیر می حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟ باشد:

و بر اساس آنچه که در مطالب فوق گفته شد حجم مبنا برای شرکت‌هایی که در فرابورس فعالیت دارند ۱ می باشد؛ فقط باید یک سهم در نماد مورد نظر خرید و فروش شود تا افزایش یا کاهش قیمت در سهم اعمال گردد.

بیشترین مبلغ حجم معاملات حجم مبنا یک میلیارد تومان میباشد؛ یعنی درصورتی که ارزش ۰٫۰۰۰۸ تعداد سهم یک شرکت بیشتر از یک میلیارد تومان شود، باعث کاهش عدد مورد نظر خواهد شد.

کمترین ارزش معادله هم باید ۵۰ میلیون تومان باشد. چون شرکت‌هایی که قیمت سهم آن‌ها بالا است اگر بخواهند حجم مبنا را ۰٫۰۰۰۸ در نظر بگیرند، امکان دارد میزان ارزش معاملاتی‌ آن ها خیلی بالا باشد. بر همین اساس است که سقفی را به عنوان حداکثر در نظر گرفته اند.

یک مثال از حجم مبنا برای درک بهتر آن

تعداد سهام شرکتی برابر با ۲۰ میلیون برگه سهم به ارزش اسمی ۱۰۰تومان می باشد یعنی این شرکت سرمایه ای ۲میلیارد تومانی دارد در این صورت میزان حجم مبنای این شرکت به شکل زیر حساب می شود:

۱۶۰۰۰=۰.۰۰۰۸*۲۰۰۰۰۰۰۰

و قیمت روز قبل این سهم۲۰۰۰ریال بوده و در امروز معاملات سهم به صورت زیر بوده است :

ساعت۹: ۴۰۰۰ برگه به قیمت ۱۹۹۰ ریال
ساعت۱۰: ۱۰۰۰ برگه سهم به قیمت ۲۰۲۰ ریال
ساعت۱۱: ۲۰۰۰ برگه سهم به قیمت ۲۰۳۰ ریال
ساعت۱۲: ۳۰۰۰ برگه سهم به قیمت ۲۰۴۰ ریال

برای محاسبه قیمت پایانی ابتدا میانگین وزنی بگیرید:

۷۹۶۰۰۰۰ =۱۹۹۰*۴۰۰۰
۲۰۲۰۰۰۰ =۲۰۲۰*۱۰۰۰
۴۰۶۰۰۰۰ =۲۰۳۰*۲۰۰۰
۶۱۲۰۰۰۰ =۲۰۴۰*۳۰۰۰
سپس اعداد به دست آمده را باهم جمع کنید:

۲۰۱۶۰۰۰۰=۶۱۲۰۰۰۰+۴۰۶۰۰۰۰+۲۰۲۰۰۰۰+۷۹۶۰۰۰۰

این عدد برابر کل ارزش معاملات آن سهم است سپس به منظور گرفتن میانگین آنرا بر کل تعداد برگه سهام مورد معامله قرارگرفته تقسیم کنید:

۲۰۱۶=۱۰۰۰۰ / ۲۰۱۶۰۰۰۰

حال در میابیم که میانگین قیمت مورد معامله در امروز ۲۰۱۶ ریال بوده است که اگر تعداد برگه مورد معامله از حجم مبنا بیشتر می شد این قیمت همان قیمت پایانی می شد اما به دلیل اینکه تعداد برگه سهام مورد معامله ده هزار و حجم مبنای سهم شانزده هزار برگه است از تناسب استفاده می نماییم.
در صورتی که ۱۶۰۰۰برگه سهم مورد معامله قرار می گرفت قیمت سهام هم با رشد ۱۶ ریالی همراه می شد و در حالی که ۱۰۰۰۰ برگه مورد معامله قرار گرفته قیمت چه میزان رشد خواهد کرد؟

۱۶۰۰۰ ۱۰۰۰۰
ــــــــــــ = ـــــــــــــ
۱۶ X

با استفاده از تناسب بالا X بدست خواهد آمد ۱۰ ریال یعنی قیمت بسته شدن در آخر معاملات امروز که برابر است با ۲۰۱۰ ریال

Compatible data.

Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipis scing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua.

enim ad minim veniam quis nostrud exercita ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat.

• Pina & Associates Insurance
• Payment at Contingency
• Amount of Payment

Two Most-Cited Reason

Consectetur adipiscing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore dolore magna aliqua. enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex commodo consequat. duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate.

حجم مبنا چیست؟ (بررسی کاربرد حجم مبنا در بورس)

در بازار بورس ایران یکی از ویژگی‌هایی که سهم ها دارند حجم مبنا است. حجم مبنا باعث می‌شود که هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت‌ها کاهش یابد و همچنین از ریزش یا رشد بی‌رویه قیمت سهام شرکت‌ها جلوگیری شود. ما در این مطلب قصد داریم به تعریف و توضیح حجم مبنا بپردازیم.

حجم مبنا چیست؟

یکی از ابزارهایی که از سال ۱۳۸۲ و در زمان تصدی دکتر حسین عبده تبریزی برای کمک به حفظ آرامش در معاملات سهام از آن استفاده می‌شود، حجم مبنا است. با استفاده از این ابزار، امکان نوسان غیر معمول و کاذب برای سهم های بورسی از بین می‌رود. کاربرد اصلی حجم مبنا در محاسبه قیمت پایانی نمادهای فعال در بورس تهران است. این ابزار تنها در بورس تهران مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزان آن به طور خودکار، توسط سامانه معاملات اندازه گیری می‌شود. بنابراین هیچ یک از معامله گران در محاسبه آن دخالتی ندارند و می‌توانند آن را همیشه در سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران ( tsetmc.com ) و برای هر یک از نمادها مشاهده کنند. برای آنکه بتوانیم حجم مبنا را به خوبی توضیح دهیم ابتدا لازم است تعریفی دقیق از قیمت پایانی داشته باشیم.

قیمت پایانی چیست؟

قیمت پایانی به طور ساده عبارت است از قیمتی که بر اساس میانگین وزنی معاملات هر نماد بورسی در یک روز به دست می‌آید. اما آنچه که قیمت پایانی در بورس تهران را از نمادهای مورد معامله در صندوق های سرمایه گذاری جدا می‌کند، میزان حجم مبنا تعیین شده از سوی هر یک از این بازارها است. درحالی که بورس تهران حجم مبنای نمادها را بر اساس قوانین داخلی محاسبه می‌کند، مطابق با دستورالعمل‌های به کار گرفته شده در کلیه صندوق‌ها، حجم مبنا برای تمامی نمادهای این بازار «عدد یک» در نظر گرفته شده است. بنابراین قیمت پایانی در هر یک از صندوق‌ها برابر با میانگین موزون تمامی معاملات انجام شده در روز خواهد بود. این در حالی است که نمادهای بورسی باید برای به دست آمدن قیمت پایانی هر روز عدد حاصل از میانگین وزنی را متناسب با حجم مبنا تعیین شده برای آن نماد تعدیل کنند.

البته این قانون در سال 98 اصلاح شد؛ ولی قبل از آن کلیه نمادهای فرابورسی نیز دارای حجم مبنای 1 بودند که با وضع قانون جدید کلیه نماد های فرابورسی نیز دارای حجم مبنا شدند.

تعریف حجم مبنا

مطابق با تعریف مندرج در تارنمای شرکت بورس اوراق بهادار تهران، حجم مبنا عبارت است از آن تعداد از یک نوع اوراق بهادار که باید در هر روز مورد داد و ستد قرار گیرد تا تمام درصد تغییرات مجاز در آن روز در تعیین قیمت روز بعد لحاظ شود و هدف از تعیین آن این است که سرمایه گذاران اطمینان داشته باشند که نوسانات قیمت سهام در نتیجه خرید و فروش تعداد مشخصی از سهام شرکت صورت گرفته است و در نتیجه وجود حجم می‌تواند مانع از ایجاد قیمت‌های غیرواقعی و کاذب در بازار می‌شود.

با موافقت شورای عالی بورس و اوراق بهادار و طبق مصوبه‌های جلسه هفتم اسفندماه ۹۸ هیات مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مقرر شد که برای شرکت‌های موجود در بازارهای اول، دوم و پایه فرابورس ایران حجم مبنا معادل ۴ در ده هزار تعداد سهام شرکت اعمال شود. فرابورس ایران اعلام کرد که حداقل ارزش مبنا در بازارهای اول و دوم فرابورس، ۵۰ میلیارد ریال و در تابلوهای زرد، نارنجی و قرمز بازار پایه به ترتیب ۲۰، ۱۰ و ۵ میلیارد ریال در نظر گرفته شده است. همچنین حداکثر ارزش مبنا برای شرکت های با سرمایه ۲۰ هزار میلیارد ریال و بالاتر ۱۲۰ میلیارد ریال تعیین شده است و برای شرکت های با سرمایه کمتر از ۲۰ هزار میلیارد ریال، حداکثر ارزش مبنا ۱۰۰ میلیارد ریال خواهد بود.

مهم ترین هدف برای تعیین حجم مبنا چیست؟

هدف اصلی از مشخص کردن حجم مبنا کنترل بر روی نوسانات قیمت می‌باشد که ممکن است تحت تاثیر حجم معاملات قرار گیرد. در حالت کلی به منظور مطمئن شدن از اینکه تغییر قیمت سهام قابل اطمینان باشد منطقی می‌باشد که تعداد زیادی سهم در قیمت جدید معامله خواهد شد؛ مگر اینکه فقط با معامله یک سهم در قیمت‌های غیرمنطقی امکان دارد قیمت و نوسان کاذب برای آن سهم بوجود آورد. پس میزان حجم معاملات طبق اندازه هر شرکت باید زیاد باشد تا بشود به نوسانات قیمت آن متکی شد؛ مگر اینکه در تعداد پایینی از حجم معاملات ریسک بالای قیمت‌های کاذب از طرف بازیگران و نوسان گیران وجود دارد.

حجم مبنا شیب روندهای صعودی و نزولی را متعادل می‌کند و همانطور که گفته شد هدف اصلی آن منطقی کردن روند قیمتی شرکت‌هاست و باعث شود تا رشد یا ریزش قیمت سهام شرکت، در صورت معامله شدن تعداد بالایی از سهام رخ دهد. همچنین باعث شد تا هیجانات کاذب قیمت سهام شرکت‌ها کاهش یابد و از ریزش یا رشد بی‌رویه قیمت سهام شرکت‌ها جلوگیری کند؛ همچنین باعث شد که سرمایه گذاران زیادی جذب بورس شوند.

حجم مبنای شرکت‌ها پس از افزایش سرمایه چگونه است؟

شرکت‌های سازمان بورس ممکن است قصد افزایش سرمایه داشته باشند و برای این کار اقدام نمایند. در صورت افزایش سرمایه همه سهام شرکت دستخوش تغییراتی خواهند شد و با توجه به شرایط افزایش سرمایه تعداد سهام شرکت‌ها کم یا زیاد می‌شود. بر همین اساس هم بعد از افزایش سرمایه حجم مبنای شرکت‌های بورسی تغییر می‌کند و به محاسبه حجم مبنای جدید برای آن‌ها می‌پردازند.

حجم مبنا بر نوسانات قیمت سهام چه تاثیری دارد؟

زمانی که تعداد سهام شرکتی بالا باشد، قطعا حجم مبنای بیشتری هم دارد؛ بر همین اساس، در معاملات سهام شرکت‌های بزرگ که حجم مبنایشان زیاد است، بعضی وقت‌ها نوسانات کمتری نسبت به سهام شرکت‌های کوچک دارند.

معایب و مزایای حجم مبنا چیست؟

همانطور که در فوق اشاره کردیم حجم مبنا باعث جلوگیری از ایجاد قیمت‌های کاذب می‌شود؛ اما به این نکته هم توجه کنید که در مواقعی مانند تشکیل صف‌های خرید و فروش باعث بلوکه شدن مقدار بسیار زیادی از پول می‌گردد و باعث می‌شود نوسان قیمت در هر دو روند نزولی و صعودی کند شود. تاثیر حجم مبنا بر قیمت سهام بر کسی پوشیده نیست و باید به آن توجه ویژه داشت.

در مواقعی که میزان حجم معاملات بسیار پایین می‌آید که سرمایه گذاران در بورس در این شرایط می‌گویند سهم خشک شده است و همچنین نوسانی هم نمی‌کند. در این شرایط سازمان بورس در یک محدوده زمانی معین همانند یک روز نماد سهام را بدون هیچگونه حجم مبنا و دامنه نوسان باز می‌کند تا معاملات انجام گیرد و همچنین قیمت مورد نظر خریداران و فروشندگان از طریق عرضه و تقاضا مشخص گردد.

حجم مبنای یک سهم در کجا قرار دارد؟

برای دسترسی به حجم مبنای یک سهام باید به سایت مدیریت و فناوری بورس تهران مراجعه کرده و در قسمت جستجو نماد مورد نظرتان را پیدا و به صفحه آن نماد بروید. بطور مثال حجم مبنای نماد وبملت را در تصویر زیر مشاهده می‌کنید.

چگونگی محاسبه حجم مبنا

برای آنکه چگونگی به‌کارگیری حجم مبنا را به خوبی توضیح دهیم با مثالی ساده بیان می‌کنیم. فرض کنید که یک نماد، حجم مبنایی برابر با ۲ میلیون سهم دارد. در چنین شرایطی اگر قیمت پایانی این نماد در روز گذشته ۱۲۰ تومان باشد و میزان معاملات آن در روز مورد نظر به یک میلیون سهم (یعنی ۵۰ درصد حجم مبنا) برسد، در اولین قدم از محاسبه قیمت پایانی روز جاری، ابتدا میانگین وزنی معاملات آن روز را به دست می‌آوریم. سپس تفاوت میانگین به دست آمده با قیمت پایانی روز گذشته را در نسبت معاملات امروز به حجم مبنا ضرب می‌کنیم و آن را به قیمت پایانی روز گذشته اضافه خواهیم کرد تا قیمت پایانی به دست آمده در این روز محاسبه شود. در این حالت اگر فرض کنیم که میانگین وزنی معاملات روز جاری ۱۳۰ باشد، قیمت پایانی نماد برابر با ۱۲۵ تومان خواهد بود.

میانگین وزنی معاملات امروز: ۱۳۰

قیمت پایانی روز گذشته: ۱۲۰ تومان

حجم مبنا: ۲ میلیون سهم

حجم معاملات روز جاری: ۱ میلیون سهم

تفاوت میانگین وزنی معاملات امروز با قیمت پایانی در روز گذشته:

تعدیل با حجم مبنا:

قیمت پایانی امروز:

بنابراین مبنای تغییرات قیمت‌ها و سقف مجاز نوسان روز بعد، در بازه ۵ درصد مثبت و ۵ درصد منفی خواهد بود.

سخن آخر

بازار بورس، بازاری همراه با ریسک است، لذا سازمان بورس و اوراق بهادار تهران همواره در تلاش برای به حداقل رساندن ریسک و اتخاذ قوانینی در جهت ایجاد فضایی امن برای انجام معاملات است. از این ‌رو حجم مبنا را به عنوان ابزاری برای کمک به حفظ آرامش تعیین کرده است. در کنار تمام مزایای آن که در این مقاله به آن اشاره گردید، به معایب آن نیز پرداختیم و اینکه سازمان بورس برای رفع مشکلات و معایب ناشی از آن نیز راهکارهایی اندیشیده و حجم مبنا را به ابزاری کارآمد و ضروری در معاملات بورس تهران تبدیل نموده است.

گره معاملاتی در بورس چیست؟ چطور آن را رفع کنیم؟

در بازار بورس اصطلاحات زیادی وجود دارد که برای یادگیری همه‌ی آن‌ها، می‌توان در یک دوره مثل آموزش بورس در مشهد شرکت کرد، اما امروز ما قصد داریم یکی از این اصطلاحات مهم را به نام گره معاملاتی توضیح دهیم، پس تا انتها همراه ما باشید.

در طول سال گذشته، پس از رشد چشم‌گیری که شاخص قیمت سهام‌های موجود در داخل بازار تجربه کردند، ما شاهد یک ریزش بسیار شدید در شاخص بازار بورس و اوراق بهادار و همچنین قیمت نمادهای معاملاتی بودیم و بسیاری از نمادهای معاملاتی مدت بسیار زیاد قفل در صف های فروش بسیار سنگین بودند. به گونه ای که، سهامداران این سهم ها قادر نبودند که، سهم خود را بفروشند و پول خود را از بازار خارج کنند. اما در اینجا یکی از قانون های تایید شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار به کمک این نمادهای معاملاتی و سهامداران آن آمده است که، این قانون قانون رفع گره معاملاتی نام دارد و در طبق ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بورس این قانون به انجام می رسد.

منظور از گره معاملاتی در بورس چیست؟

گره معاملاتی یکی از اصطلاحات رایج و پرکاربرد در بورس ایران می باشد و اگر کسی در این بازار فعالیت کند، حتما تاکنون حداقل یک بار اسم گره معاملاتی را شنیده و یا در اخبار منتشر شده با آن برخورد کرده و یا در سایت کدال آن را مشاهده کرده است. حال این سوال پیش می آید که گره معاملاتی به چه معناست؟

اگر سهم برای مدت طولانی در صف فروش قرار گیرد و هیچ خریداری برای آن وجود نداشته باشد باعث می‌شود که این سهم هر روز با قیمت روزانه -۵% و بدون قیمت پایانی در صف فروش قفل شود افراد و دارندگان این سهم نتوانند سهام خود را بفروشند. این موضوع درباره سهمی که در صف خرید قفل شده است و هیچ فروشنده‌ای ندارد و حجم پایانی را پر نمی‌کند نیز صادق می‌باشد و اگر شرایط ذکر شده برای چند روز پشت سر هم ادامه پیدا کند سهم مشمول قانون گره معاملاتی خواهد شد و اطلاعیه مربوط به آن نیز در سایت کدال منتشر خواهد شد.

ماده ۲۵ دستورالعمل معاملات در بورس

بر طبق قانون ۲۵ دستورالعمل معاملات در سازمان بورس ایران در صورت رخ دادن هر کدام از شرایط زیر برای یک سهم مشمول قانون گره معاملاتی خواهد شد:

• نماد معاملاتی علیرغم سقف خرید و یا سقف فروش، در پایان روز معاملاتی به علت عدم برابر بودن قیمت های درخواست خرید و فروش، دارای قیمت پایانی ۰% باشد و حداقل یک حجم مبنا برای شرکت‌های با ۳ میلیارد و دو برابر حجم مبنا برای سایر شرکت‌ها معامله نشده باشد و این شرایط برای ۵ روز کاری ادامه پیدا کرده باشد و یا متوسط معاملات روزانه آن نماد معاملاتی در این دوره مشخص کمتر از ۵ درصد حجم مبنای آن سهم باشد.
• تمام معاملات انجام شده در یک نماد معاملاتی، در سقف قیمتی خود صورت گیرد و در طی پنج روز میزان معاملات صورت گرفته در آن،کمتر از ۵ درصد حجم مبنای ما حاصل شده برای سهم مورد نظر باشد.
• و یا کلیه معاملات انجام گرفته شده در یک نماد معاملاتی در طول ۵ روز کاری، در کف قیمتی صورت گرفته باشد. به شرطی که در آن ۵ روز کمتر از ۵ درصد از حجم مبنای آن سهم مورد معامله قرار گرفته شده باشد.

البته باید به این نکته نیز توجه کنیم که شرکت هایی که سرمایه ثبت شده آنها در سازمان بورس و اوراق بهادار کمتر از ۱۵۰ میلیارد ریال باشد، مقررات گره معاملاتی برای آن‌ها به تشخیص رئیس سازمان بورس می تواند اعمال نشود و صورت نگیرد.

چگونه از لیست شرکت‌هایی که مشمول گره معاملاتی شده‌اند مطلع شویم؟

شاید این سوال برای شما پیش آمده باشد که ما از کجا متوجه شویم که یک نماد معاملاتی مشمول قانون گره معاملاتی شده است یا خیر؟

چند راه آسان برای پی بردن به اینکه آیا سهم مشمول این قانون شده است یا خیر وجود دارد: یکی از ساده‌ترین راه‌ها مراجعه به سایت شرکت مدیریت فناوری بورس تهران (tsetmc.com) می باشد که نمادهای معاملاتی که مشمول این قانون شده است را در قالب پیام ناظر در این سایت به نمایش گذاشته شده است.

افراد به راحتی می‌توانند با مراجعه به آن از لیست این نمادهای معاملاتی مطلع شوند.(tsetmc.com )شما میتوانید با مراجعه به این سایت و سپس انتخاب پیام ناظر لیست نمادهای که مشمول این قانون شده اند را مشاهده کنید.حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟ پیام مربوط به قانون گره معاملاتی در کارگزاری های مورد استفاده از تریدر ها در قالب بخشی به نام پیام ناظر و یا در همان صفحه پرتفوی فردی که، سهام را در سبد معاملاتی خود دارد نشان داده می شود.یکی دیگر از راه‌هایی که شما می‌توانید نیست این نمادها را پیدا کنید مراجعه به سایت شرکت بورس اوراق بهادار تهران می باشد.

بازگشایی و دامنه نوسان در رفع گره معاملاتی

نمادهایی که دارای یکی از شرایط ذکر شده بالا باشند و به دستور و تشخیص ناظر بازار مشمول قانون رفع گره معاملاتی شده باشند، پس از بازگشایی دارای دامنه نوسانی به اندازه دو برابر دامنه نوسان عادی خود می باشند و پس از کشف قیمت سهم مورد نظر در آن دامنه نوسان مجدد بسته و با دامنه نوسان عادی خود باز می شوند. همچنین در راستای آسان شدن روند این قانون، روز بعد از منتشر شدن قانون رفع گره معاملاتی در سایت کدال، حجم مبنا در جلسه معاملاتی صورت گرفته می شود و پس از اجرای قانون رفع گره معاملاتی و کشف قیمت جدید حجم مبنا بر اساس افت قیمتی صورت‌گرفته محاسبه می شود.

حال پس از صورت گرفتن حراج ناپیوسته اگر به هر دلیلی اعم از انجام معامله تایید شده و یا غیر عادی بودن قیمت کشف شده و یا غیر عادی بودن حجم معاملات صورت گرفته، معامله انجام شده در طول حراج ناپیوسته به تایید ناظر بازار نرسد، سهم مجدد بسته شده و بار دیگر اطلاعیه انجام قانون رفع گره معاملاتی برای بار دوم در سایت کدال منتشر شده و برای بار دوم حراج ناپیوسته انجام می شود.

اگر در صورت بروز هر مشکلی برای بار دوم نیز حراج ناپیوسته به تایید ناظر بازار نرسد حراج پیوسته با قیمت آخرین معامله‌ای که در سهم صورت گرفته است انجام می‌شود که فقط به منظور کشف قیمتی که معامله گران مایل به معامله کردن سهم در آن هستند صورت می‌گیرد و هیچ معامله‌ای در طی تایم اختصاص یافته به آن انجام نمی‌شود و نحوه انجام معاملات کاملاً مشابه ابتدای بازار از ساعت ۸ و نیم می باشد که افراد فقط سفارش های خود را در سهم وارد کرده و هیچ معامله ای انجام نمی شود.

در دوره حراج پیوسته اما همانند اکثر سهم هایی که در طول بازار معامله می‌شوند، افراد سفارش های خود را ثبت کرده و در صورت وجود خریدار یا فروشنده مطابق قیمت وارد شده خرید و فروش سهم صورت می گیرد.

مزایای رفع گره معاملاتی

از مزایای قانون رفع گره معاملاتی می توان به این مسئله اشاره کرد که با انجام یک معامله با دو برابر شدن دامنه نوسان آن سهم و انجام یک حراج پیوسته پس از آن، سریعتر می تواند به سطوح حمایتی پایین تر برسد و در واقع با کاهش قیمتی ممکن است که تعداد خریدارانی که مایل به خرید و فروش در آن هستند به مقدار بسیار زیادی افزایش پیدا کنند و در واقع باعث صرفه جویی در زمان برای افرادی که در صف فروش و خرید های سنگین گیر کرده‌اند و نمی توانند از سهم خود سود کنند یا نمی توانند از آن خارج شوند، می شود.این امر سبب رفع روند فرسایشی حرکت سهم می‌شود.

پس به طور خلاصه می‌توانیم بگوییم که انجام قانون رفع گره معاملاتی باعث می‌شود که نماد به جای اینکه سه روز متوالی یک درصد منفی مشخص را تجربه کند، حجم مبنا سهم معامله شود و در واقع در پایان روز کاهشی در قیمت سقف رخ ندهد. در یک روز یک منفی بیشتر را تجربه کرده و سریع تر به بسته حمایتی صحیح برسد و در آنجا بر اساس شرایط صحیح و بازار اقدام به گرفتن میانگین از آن سهم و یا اقدام به فروش آن کند و باعث ایجاد قیمت های جذاب تر برای انجام معاملات توسط معامله گران حاضر در بازار شود.

از کاربردهای دیگر قانون رفع گره معاملاتی می توان به، کاسته شدن سهام های قفل شده در صف خرید و فروش بازار اشاره کرد که باعث می شود که بازار روندهای خود را در زمان کوتاه تر طی کند.

معایب رفع گره معاملاتی

از معایب رفع گره معاملاتی می توان به درصد منفی بالایی که در طول یک روز معامله‌گر سهم تجربه می کند، اشاره کرد. این در حالی می باشد که ممکن بود با سرخطی زدن خوب و امکان داشتن یک نوبت خوب درسهم با همان حجم معاملات بسیار کم سهم خود را با میزان کمتری ضرر بفروشد.

نتیجه‌گیری

قانون رفع گره معاملاتی یکی از قانون های مهم و اساسی تایید شده توسط سازمان بورس و اوراق بهادار می باشد که در جهت برطرف کردن صف‌های خرید و صف‌های فروش قفل شده در سهام بازار تایید و تصویب شد به گونه ای که این قانون قادر است در زمان بسیار کوتاه تر از حالت عادی روند سهم به روند نرمال خود برگرداند و باعث شود که سهم در درصدی پایین تر یا درصدی بالاتر از قیمت مورد نظر و دامنه نوسان روزانه خود از معاملات انجام شده به یک تعادل برسد و افراد بهتر بتوانند سهام خود را بفروشند و یا میانگین لازم را از آن سبب کم کرده و بتواند سریعتر ضرر متحمل شده را جبران کند.

قیمت سهام چگونه محاسبه می‌شود

این روزها بحث‌های زیادی درباره‌ی سهام و سرمایه‌گذاری در بورس اوراق بهادار می‌شنویم. بنابراین داشتن اطلاعاتی درباره‌ی بازار سهام و مهم‌تر از آن، روش‌های تعیین قیمت سهام بسیار مفید خواهد بود.

شرکت‌ها و سازمان‌های امروزی به سرمایه‌های هنگفتی نیاز دارند که فراتر از دارایی‌های یک یا چند نفر است. بازار سهام به جذب سرمایه و تأمین مالی این شرکت‌ها کمک می‌کند.

همچنین سرمایه‌گذاران همگی و به طور جمعی ارزش سهام این شرکت‌ها را تعیین می‌کنند. وقتی عده‌ی انبوهی هر یک برای خود اقدام به ارزش‌گذاری سهمی می‌کند، قیمت سهام آن شرکت به قیمت ایده‌آل نزدیک می‌شود. این مقاله را بخوانید تا با نحوه‌ی ارزش‌گذاری آن آشنا شوید.

تاریخچه‌ بازار سهام

در گذشته‌ دور شرکت‌ها فقط با پول صاحبان شرکت راه‌اندازی و اداره می‌شدند. کسب‌وکارهای کوچک به سرعت رشد کرده و تنها با تکیه بر سودآوری‌شان به حیات خود ادامه می‌دانند.

اما ممکن نیست بتوان همه‌ی کسب‌وکارها را تنها با بهره گرفتن از آورده‌ی بنیان‌گذاران راه‌اندازی کرد. مثلا برای ساختن یک کارخانه به پول هنگفتی نیاز دارید! اگر بانک‌ها به شما وام ندهند و نتوانید از دوست و آشنا هم چنین پولی قرض بگیرید، چه خواهید کرد؟

با آغاز اکتشافات اروپاییان در قرن ۱۵ و ۱۶ میلادی، نیاز آنها به پول افزایش پیدا کرد، اما پادشاهان علاقه‌ای به پشتیبانی از آنها نداشتند. مالکین و ثروتمندان با بهره‌های بالا حاضر به دادن وام بودند. بنابراین آنها تصمیم گرفتند از مردم عادی کمک بگیرند.

و به این ترتیب شرکت هلندی هند شرقی، در سال ۱۶۰۲ نخستین شرکت سهامی‌ای بود که اوراق سهامش در بازار سهام آمستردام منتشر و معامله شد.

سهام چیست؟

برگه‌ سهام یک شرکت شما را به نسبت میزان سرمایه‌گذاری‌تان (خرید برگه سهام) در سود آتی آن شرکت سهیم می‌کند. مثلا اگر شما یک سهم را از سهام شرکت اپل بخرید، با توجه به تعداد سهام ۱ میلیاردی آن، به اندازه یک میلیاردم از سود سالانه‌ی شرکت اپل نصیب شما خواهد شد.

فهرست شرکت‌ها

شرکت‌های عرضه‌کننده‌ی سهام در قالب فهرست شرکت‌های پذیرفته‌شده در بازار سهام (و یا بورس اوراق بهادار) معرفی می‌شوند. پذیرش این شرکت‌ها دارای شرایطی بوده و آنها را موظف به ارائه و انتشار کلیه‌ی اطلاعات مهم و اثرگذار به عموم مردم می‌کند.

در مقابل نام (یا نماد) این شرکت‌ها در تابلوی سهام قرار می‌گیرد و هر سهمی که توسط بازدیدکنندگان بازار خریداری شود به تأمین مالی آنها کمک خواهد کرد. پدیدار شدن سهام یک شرکت برای نخستین بار در بازار سهام، «عرضه‌ی اولیه» نام دارد.

کارگزاران سهام

کارگزاران سهام بین شرکت‌های پذیرفته‌شده (فروشندگان) و خریداران رابطه برقرار می‌کنند (همانند یک فروشگاه اینترنتی). معامله‌ی میلیون‌ها سهم در روز، مواجهه‌ مستقیم شرکت‌ها با خریداران را غیرممکن کرده است. بنابراین کارگزاری‌ها به عنوان رابطی بین شرکت‌ها و خریداران بالقوه عمل می‌کنند.

ارزش‌گذاری سهام

یکی از مفاهیم پایه‌ای در تعیین ارزش یک سهم «سود هر سهم» یا همان EPS است. همان‌طور که از نامش پیداست مقدار سود متعلق به یک سهم شرکت، از تقسیم کل سود سالانه‌ی شرکت بر تعداد سهام شرکت به دست می‌آید.

مثلا اگر شرکتی ۱ میلیون سهم داشته باشد و سود سالانه‌ی آن ۵ میلیون تومان باشد، از تقسیم ۵ میلیون بر ۱ میلیون به سود ۵ تومانی برای هر سهم می‌رسیم.

محاسبه‌ قیمت سهام

برای بررسی میزان پول لازم برای خرید ۱ سهم از شرکت کافیست سود سال‌های آینده را جمع کنید:

قیمت سهام = EPS سال اول + EPS سال دوم + …

البته می‌دانیم که ارزش ۱ تومان امروز با ۱ تومانِ ۱۰ سال بعد یکی نیست. به دلیل نرخ سود (i)، پول شما پس از ۱۰ سال ارزش کمتری خواهد داشت. پس فرمول پیشین نیاز به بهبود دارد:

… + (۲^(EPS ÷ (i+۱ سال دوم) + ((EPS) ÷ (i+۱ سال اول)) = قیمت سهام

حالا که بحث کمی پیچیده شد، کار را ساده می‌کنم و راه میانبری برای دو وضعیت نشان می‌دهیم:
۱. شرکت‌های بالغ به حدی بزرگ شده‌اند که به سختی و کندی رشد می‌کنند

نرخ سود ÷ EPS = قیمت سهام

نرخ سود مورد انتظار را می‌توان با توجه به میزان ریسک مربوط به شرکت، ریسک بازار و نرخ سود درازمدت اعلام‌شده توسط دولت محاسبه کرد.

قیمت سهام این شرکت‌ها معمولا به کندی تغییر می‌کند. تنها تغییر نرخ سود رسمی، ریسک‌های مربوط به شرکت (مثل سیل یا حمله‌ی آفات برای شرکت‌های حوزه‌ی کشاورزی) و یا تغییر ریسک بازار (مانند بحران مالی سال ۲۰۰۸) است که باعث تغییر قیمت قابل توجه می‌شود. اما در شرایط عادی هیجان چندانی وجود نخواهد داشت.

۲. شرکت‌های در حال رشد

(نرخ رشد مورد انتظار شرکت – نرخ سود) ÷ EPS سال بعد = قیمت سهام

اجازه دهید از یک مثال ساده استفاده کنیم. فرض کنیم EPS سال آینده شرکتی ۴۸ تومان است، نرخ سود مورد انتظار را با توجه به ریسکی که برای آن محتمل می‌دانیم، ۲۰ درصد در نظر می‌گیریم و نرخ رشد سالانه‌ی شرکت هم ۵ درصد است.

بنابراین طبق فرمول، قیمت ایده‌آل سهام ۳۲۰ تومان خواهد بود:

اما نرخ رشد (در اینجا ۵٪) را چگونه پیدا کنیم؟

یافتن نرخ رشد

برای یافتن نرخ رشد شرکت، سود آن در سال آینده و سال‌های بعدی، روش علمی دقیق و پاسخ کاملی وجود ندارد.

به همین دلیل ما به بازار سهام نیاز داریم. در این بازار همه‌ی بازیگران هوش‌شان را به کار می‌گیرند تا میزان نرخ رشد شرکت‌ها و در نتیجه قیمت فعلی سهام آنها را کشف کنند.

برای تحقق پیش‌بینی جامع و روشن کردن مسیر آینده، همیشه به داده‌های جدید و پروژه‌های پیش‌ِ رو نیاز داریم. مثلا اگر شرکتی مدیر خلاق و باهوشی استخدام کند، آینده‌ی روشنی را برایش پیش‌بینی می‌کنیم.

اطلاعات سودمند دیگری هم برای سرما‌یه‌گذاران وجود دارد؛ از جمله:

۱. صورت‌های مالی دوره‌ای شرکت‌ها که شِمایی از شرایط کاری و مالی شرکت به ما می‌دهد

۲. صورت‌های مالی شرکت‌های مشابه (شرکت‌های یک صنعت) یا شرکت‌های اثرگذار بر شرکت مورد نظر. مثلا اگر شرکت‌های تولید و عرضه‌ی فلزات اساسی دچار مشکل شوند، می‌توان انتظار بروز مشکل را در شرکت‌های تولیدکننده‌ی انواع محصولات فلزی و آلیاژها داشت.

۳. تغییر روند‌ها. مثلا وقتی گزارشاتی مبنی بر میل روزافزون مردم به استفاده از گوشی‌های هوشمند دریافت می‌شود، می‌توان انتظار رشد شرکت‌های نرم‌افزاری فعال در زمینه‌های اپلیکیشن‌های موبایل را داشت.

۴. بروز تغییرات در بازارهای گسترده‌تر

۵. تغییرات در اقتصاد جهانی

پیش‌بینی شرایط بازار

بنابراین ما سعی می‌کنیم تا جایی که می‌توانیم اطلاعات کسب کنیم و با تکیه بر آنها نرخ رشد شرکت و قیمت سهام آن را تعیین کنیم. مثلا اگر اخباری مبنی حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟ بر کاهش فروش آی‌پد منتشر شود، نه تنها اپل بلکه احتمالا سامسونگ هم به مشکل خواهد خورد زیرا می‌دانیم فروش گلکسی‌تبِ سامسونگ کمتر هم خواهد شد.

پیش‌بینی و تخمین نرخ رشد بیش از اینکه مبتنی بر علم باشد، یک هنر است و این کاری‌ است که میلیون‌ها نفر به طور جمعی در بازار سهام انجام می‌دهند. چون نرخ رشد بر اساس اطلاعات جدید پیوسته تغییر می‌کند، قیمت سهام هم به طور مداوم در حال تغییر است.

مزیت‌های بازار سهام
۱. راه‌اندازی کسب‌وکار: بازار سهام امکان جذب و تأمین سرمایه را از طریق فروش سهام به عده‌ی زیادی از مردم فراهم می‌کند که به معنای افزایش گزینه‌های موجود برای تأمین مالی یک کسب‌وکار است.

۲. تقسیم ریسک: در بازار سهام ریسک یک شرکت را میان انبوهی از مردم (سهام‌داران) تقسیم می‌کنید. چون افراد بخش کوچکی از سهام یک شرکت را در اختیار دارند، در صورت ورشکستگی آن شرکت هر کس به اندازه‌ی میزان سهام خود متضرر می‌شود.

۳. پیش‌بینی جمعی ارزش سهام

وارن بافِت می‌گوید:

«بازار سهام در کوتاه‌ مدت یک ماشین نظرسنجی و در درازمدت یک ترازوی دیجیتال است.»

حجم مبنا چیست؟!

حجم مبنا حداقل تعداد سهام یک شرکت می باشد که در طول روز باید معامله شود تا قیمت پایانی بتواند بطور کامل با قیمت حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟ آخرین معامله در محدوده دامنه نوسان تطبیق پیدا کند. ( قیمت پایانی میانگین وزنی قیمت های معامله شده در طی روز می باشد که با حجم مبنا در ارتباط است.)

هر چقدر تعداد سهام معامله شده کمتر از حجم مبنا باشد قیمت پایانی نیز به همان نسبت کمتر نوسان می کند.

برای مثال فرض کنید حجم مبنای سهامی ۶۰۰ هزار واحد سهم می باشد اگر تمام معاملات طی روز این سهام در ۳% مثبت انجام گیرد (اگر معاملات در قیمت های متفاوت باشد قیمت پایانی متفاوت خواهد بود و ما برای آموزش مثالی فرضی می زنیم.) و مثلا ۲۰۰ هزار واحد معامله شود. حجم معاملات به حجم مبنا نرسیده و به همان نسبت قیمت پایانی کمتر بسته می شود یعنی قیمت پایانی در این شرایط ۱% مثبت می شود.

هدف از تعیین حجم مبنا کنترل نوسانات قیمت تحت تاثیر حجم معاملات می باشد. در واقع برای اطمینان از اینکه تغییر قیمت سهام قابل اتکا و اطمینان باشد عقلانی است که تعداد بالای سهام در قیمت جدید معامله شوند مگرنه تنها با خرید و فروش یک سهم در قیمت های غیرمتعارف می توان قیمت و نوسان کاذب برای سهام بوجود آورد.

پس حجم معاملات به نسبت اندازه هر شرکت باید قابل توجه باشد تا بتوان بر روی نوسانات قیمت آن اتکا کرد مگرنه در تعداد پایین حجم معاملات ریسک بالای قیمت های دروغین و کاذب از سمت بازیگران و سفته بازان وجود دارد.

چگونگی محاسبه حجم مبنا

آخرین قوانین محاسبه در سال ۱۳۹۳ تغییر کرده که نسبت به نوع محاسبه آن در گذشته تفاوت زیادی داشته است. در گذشته این عدد ثابت بود و متناسب با بزرگی و کوچکی شرکت و تعداد سهام آن محاسبه می شد اما امروزه حجم مبنا ابتدای هر هفته محاسبه می شود و تغییر می کند.

در فرمول محاسبه حجم مبنا قیمت پایانی آخرین روز هفته همراه با ضریب ۴ ده هزارم (۰/۰۰۰۴) از تعداد کل سهام شرکت دخیل است. ارزش حجم مبنای تعیین شده برای یک هفته باید بین ۵۰ میلیون تا یک میلیارد تومان باشد و نمی تواند خارج از این محدوده باشد.

برای تعیین حجم مبنای یک سهم ابتدا تعداد کل سهام شرکت را در ۴ ضرب و عدد بدست آمده را بر ۱۰۰۰۰ تقسیم می کنیم.

عدد بدست آمده حجم مبنا می باشد اما برای رعایت محدوده ارزش آن را در قیمت پایانی چهارشنبه ضرب می کنیم اگر عدد بدست آمده ارزش بین ۵۰ میلیون تا یک میلیارد تومان داشت همان عدد حجم مبنا می باشد اما اگر:

۱- عدد بدست آمده بیش از یک میلیارد تومان ارزش داشته باشد حجم مبنا از آن عدد کاهش یافته بطوریکه ضرب آن در قیمت پایانی آخرین روز کاری هفته حداکثر ۱ میلیارد تومان شود. (حجم مبنا حاصل تقسیم یک میلیارد تومان به قیمت پایانی بر حسب تومان می باشد.)

۲- عدد بدست آمده کمتر از ۵۰ میلیون تومان ارزش داشته باشد حجم مبنا از آن عدد افزایش یافته بطوریکه ضرب آن در قیمت پایانی آخرین روز کاری هفته حداقل ۵۰ میلیون تومان شود.(حجم مبنا حاصل تقسیم ۵۰ میلیون تومان به قیمت پایانی بر حسب تومان می باشد.)

معایب و مزایای حجم مبنا

همانطور که گفتیم حجم مبنا از ایجاد قیمت های کاذب جلوگیری می کند اما در مواقعی مثل تشکیل صف های خرید و فروش نیز باعث بلوکه شدن حجم زیادی از پول می شود و نوسان قیمت را در هر دو روند نزولی و صعودی کند می کند.

در این مواقع که حجم معاملات بسیار پایین می آید ( به اصطلاح می گویند سهم خشک شده است) و نوسانی نمی کند معمولا در این شرایط سازمان بورس در محدوده زمانی مشخصی مانند یک روز نماد سهام را بدون دامنه نوسان و حجم مبنا باز می کند تا معاملات انجام شود و قیمت مورد نظر خریداران و فروشندگان در عرضه و تقاضا تعیین شود.

چگونه حجم مبنای یک سهم را پیدا کنیم؟!

برای پی بردن به حجم مبنای یک سهم کافی است با مراجه به سایت مدیریت و فناوری بورس تهران در قسمت جست و جو نماد مورد نظر خود را پیدا کرده و به صفحه آن نماد برویم. برای مثال در تصویر زیر حجم مبنای نماد وتجارت را مشاهده می کنید.

چرا حجم مبنای برخی شرکت ها ۱ است؟!

در معاملات شرکت های پذیرفته شده در فرابورس حجم مبنا اعمال نمی شود و حجم مبنای این شرکت ها ۱ می باشد یعنی سهم به هر قیمتی معامله شود تا آن قیمت نوسان می کند و ارتباطی با حجم معاملات ندارد البته برای قیمت پایانی همان میانگین وزنی در نظر گرفته می شود.

نکته: همانطور که در تعریف حجم مبنا گفتیم این معیار برای توانایی تطبیق قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله است اما ممکن است حجم مبنا رعایت شود اما چون میانگین وزنی معاملات با قیمت آخرین معامله یکی نباشد ، قیمت پایانی با قیمت آخرین معامله متفاوت باشد.

در تصویر زیر می بینیم که حجم مبنا ۱ می باشد چون شرکت در فرابورس پذیرفته شده همچنین با اینکه حجم معاملات بیش از حجم مبنا می باشد قیمت پایانی و آخرین معامله متفاوت است که به دلیل وابستگی قیمت پایانی به میانگین وزنی معاملات در طی روز می باشد.

همچنین حجم مبنای سهام ها در روز بازگشایی نماد (پس از مجمع ، افزایش سرمایه ،تقسیم سود نقدی ، عرضه اولیه و …) ۱ می باشد تا همانطور که دامنه نوسان در چنین روزی وجود ندارد، قیمت سهام بر اساس عرضه و تقاضا مشخص شود.

کات حجم مبنا

صف های خرید و فروش از مواردی هستند که احتمال پر نشدن حجم مبنا در آنها بیشتر است زیرا خریداران یا حجم مبنا چیست و چگونه محاسبه می شود؟ فروشندگان با دیدن صف ها تمایل دارند که در قیمت های پایین تر خرید کنند یا در قیمت های بالاتر بفروشند بنابراین صبر می کنند و حجم معاملات پایین می آید.

برای مثال در تصویر زیر که صف خرید می باشد و در تمام طول روز قیمت در بالاترین حد مجاز خود معامله شده باز هم قیمت پایانی کمتر از قیمت آخرین معامله می باشد و به +۵% نرسیده است. زیرا حجم معاملات از حجم مبنا کمتر می باشد.

در شرکت های بزرگ تر چون حجم مبنا نیز بزرگ تر است ممکن است گاهی اوقات حجم مبنا پر نشود که البته سازمان بورس مدتی حجم مبنای شرکت های بزرگ را کاهش داده بود اما در کل شرکت های بزرگ نوسانات کمتری دارند و حرکت آنها کند تر است.

در بازار های مالی جهانی چیزی به اسم حجم مبنا وجود ندارد و این عامل محدود کننده همانند دامنه نوسان صرفا مختص به بازار ایران می باشد.

برای افرادی که استراتژی معملاتی نوسان گیری برای معاملات خود دارند حجم مبنا می تواند یک مزاحم باشد که بازدهی و سرعت حرکت قیمت را کاهش دهد از این رو برای این افراد بهتر است که در شرکت های فرابورس و یا شرکت های کوچک تر که حجم مبنای کمتری دارند فعالیت کنند.